Nikomu niepotrzebne zabytki

Zabytkowymi obiektami od lat nie są zainteresowane samorządy. Są one kosztowne w remontach i utrzymaniu. Objęte pieczą konserwatorską stanowią niemałe wyzwanie przy każdej próbie remontu  (swoją drogą przepisy obowiązujące doprowadziły do degradacji i w efekcie wyburzeń wielu ciekawych architektonicznie miejsc). brakuje też sensownych pomysłów na ich społeczne wykorzystanie. Zdarzają się oczywiście wyjątki, jak wyremontowana kamienic, należąca niegdyś do rodziny Knothe , a dzisiaj będąca siedzibą  Miejskiego Centrum Kultury. Po kilku latach chyba nie pyta już dzisiaj, czy budynek warto było wyremontować. Szkoda, że to w naszych realiach wyjątek potwierdzający regułę. 

REKLAMA

REKLAMA

REKLAMA

Chyba najbardziej znanym pałacem fabrykanckim, które jeszcze istnieje jest pałac Maurycego Piecha przy ulicy Barlickiego. Pałac służył przez lata służbie zdrowia, mieszcząc przychodnie i kasę chorych. Po przemianach ustrojowych trafił  w prywatne ręce i odtąd stoi nieużytkowany, niszczejąc coraz bardziej z każdym rokiem. Nieruchomość jest niemal w ciągłej ofercie sprzedaży. Kilka lat temu żądano za nią ponad 4 miliony złotych,. Teraz jest tańszy, ale nie na tyle tani, by kupił go sobie przysłowiowy Kowalski. Zresztą co miałby z nim tak naprawdę zrobić?   

Niedaleko pałacu znajduje się willa innych fabrykantów - Helpnerów. Od ćwierć wieku w posiadaniu prywatnego przedsiębiorcy, Również nieużytkowana. 

Kilka lat temu przestało funkcjonować przedszkole w willi rodziny Landsbergów przy ulicy Konstytucji 3-maja. Obiekt należy do miasta i już kilka razy wystawiony był na sprzedaż. Wątpliwe, by znalazł nabywcę, więc to kolejny niechciany relikt przeszłości. A kiedy przyjrzymy mu się z "lotu ptaka" okazuje się, że wbrew pozorom jest on ciekawie położony i może stanowić przedłużenie Parku miejskiego. Pytanie najważniejsze: jak znaleźć pomysł na jego funkcjonalność. Do tej pory samorząd takiego pomysłu nie miał. 

Tuż obok znajduje się kolejny obiekt, w którym do niedawna mieścił się Powiatowy Urząd Pracy. Zabytkowa willa jest własnością samorządu województwa, który zaproponował, że odda go Starostwu Powiatowemu z ogromną bonifikatą. Starosta Węgrzynowski się nie zgodził ze względu na wysoki koszt remontu.  

Przez całe lata obiekty zabytkowe funkcjonowały jako przedszkola. Czasy się jednak zmieniają i warunki w jakich powinny przebywać przedszkolaki też. Trudno się dziwić, że są one przenoszone do nowoczesnych obiektów. Pozostają wtedy pustostany bez pomysłu na ich wykorzystanie, Poniżej jedno chyba z ostatnich "zabytkowych" przedszkoli.  

Wszystko wskazuje na to, że kolejnym zabytkowym problemem będzie kolejna willa zlokalizowana przy ul. św. Antoniego, gdzie do niedawna mieścił się SANEPID. Zapewne pójdzie pod młotek i oby spotkał ją los pobliskiego budynku Starostwa, który kupił prywatny właściciel, wyremontował i jest użytkowany, ciesząc oczy przechodniów. 

Niestety w Polsce obowiązuje już blisko 30 lat trend zbywania odpowiedzialności za dziedzictwo kulturowe. W ten sposób ulega ono stopniowej degradacji. Lokalne samorządy nie uzyskują wsparcia a istniejące przepisy nie zachęcają do inwestowania. 

Podobnie rzecz miała się z właścicielami prywatnych kamienic, dla których bardziej opłacalne z czasem (często po kilku latach walki z konserwatorem zabytków)  stawało się podpalenie niż ich remontowanie.