Bezdomność – główne wyzwanie dla Europy

Bezdomność jest zazwyczaj kojarzona z ludźmi śpiącymi na ławkach czy dworcach w dużych aglomeracjach miejskich. Jest to z pewnością najbardziej zauważalny przykład bezdomności, jednak problem ten jest znacznie bardziej złożony i obejmuje również osoby zagrożone utratą ich dotychczasowego miejsca zamieszkania.


Do grona osób zakwalifikowanych jako bezdomne zalicza się również ludzi, którzy żyją w miejscach określanych jako tymczasowe schronienie takich jak baraki, ogródki działkowe, czy noclegownie. Osoby te w każdej chwili mogą zostać z tych miejsc usunięte lub eksmitowane.

Osoby żyjące w przyczepach, nielegalnie zajmujące pustostany oraz przebywające w ekstremalnie przepełnionych schroniskach również są narażone na ryzyko bezdomności.

Przyczyny bezdomności


Przyczyny, z powodu których ludzie zostają bezdomni, są zróżnicowane. Wpływ na to mają najczęściej czynniki takie jak: skomplikowane relacje rodzinne, problemy finansowe, wadliwe rozwiązania strukturalne i instytucjonalne.


Dramaty życiowe związane z problemami finansowymi bądź rodzinnymi, utrata bliskiej osoby, choroba psychiczna bądź uzależnienie od alkoholu i narkotyków osób w każdym wieku są niejednokrotnie przyczyną bezdomności. Dotyczy to również osób żyjących samotnie oraz przebywających w zakładach karnych.


Niekorzystna sytuacja na rynku mieszkaniowym przejawiająca się wysokimi cenami mieszkań oraz inny poważny problem – bezrobocie, są również czynnikami prowadzącymi do pogłębiania się zjawiska bezdomności. Nie bez znaczenia pozostają także, w szczególności dla ludzi ubogich, stale rosnące koszty utrzymania własnych mieszkań.





Badania przeprowadzone w krajach Unii Europejskiej wskazują, że 38% ludzi zagrożonych ubóstwem wydaje ponad 40% swoich dochodów na opłaty mieszkaniowe. Jest to ponad dwa razy więcej niż w przypadku średniej dla wszystkich mieszkańców Unii Europejskiej.


Te same badania dowodzą, że w części z państw członkowskich liczba osób pozostających bez stałego miejsca zamieszkania rośnie. Może to być związane z niedawnym kryzysem gospodarczym.


Brak odpowiedniego wsparcia dla osób zagrożonych bezdomnością może potęgować problem. Przykładem może być niewielka liczba mieszkań socjalnych oddawanych do użytku w Unii Europejskiej. Brak miejsca stałego zamieszkania powoduje z kolei, że ludzie bezdomni mają ograniczony dostęp do pomocy społecznej i opieki zdrowotnej.


Jak rozwiązać ten problem?


Państwa członkowskie Unii Europejskiej są odpowiedzialne za rozwijanie inicjatyw mających na celu pomoc osobom bezdomnym. Zagadnienie to jest obecnie jednym z priorytetów działań Unii Europejskiej zmierzających do zwalczania ubóstwa.

W 2008 r. Parlament Europejski przyjął pisemną deklarację wzywającą do likwidacji zjawiska bezdomności na ulicach w Europie do 2015 roku.


Parlament poprosił Komisję Europejską o przygotowanie ram europejskiego projektu, którego zadaniem będzie zdefiniowanie problemu bezdomności oraz coroczne informowanie o działaniach podejmowanych w kwestii bezdomności przez państwa członkowskie. W 2009 r. bezdomność została wybrana jako jeden z głównych tematów koordynowanych na linii Unia Europejska – państwa członkowskie.

Raport przygotowany przez UE wzywa ponadto państwa członkowskie do rozwijania zintegrowanych strategii zmierzających do walki z bezdomnością. Mają one łączyć w sobie wsparcie finansowe dla obywateli z efektywnymi regulacjami prawnymi oraz dobrej jakości pomocą społeczną – w szczególności w sferach takich jak kwestie mieszkaniowe, zatrudnienie, ochrona zdrowia i opieka.


Rozwijanie skuteczniejszych polityk mających na celu rozwiązanie problemu bezdomności będzie tematem konferencji, która odbędzie się w grudniu 2010r.

Konferencja Europejski Konsensus w Sprawie Bezdomności zgromadzi w jednym miejscu autorytety, przedstawicieli instytucji unijnych, pomocy społecznej oraz osób doświadczonych przez bezdomność.


W ramach Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym (EY2010) kontynuowane będą działania podnoszące świadomość istnienia tego problemu oraz doświadczeń z nim powiązanych dotyczących tysięcy mieszkańców Unii Europejskiej.


FEANTSA, Europejska Sieć Krajowych Organizacji Pracujących z Ludźmi Bezdomnymi, działająca w zakresie EY2010, rozpoczęła europejską kampanię o nazwie Rozwiązanie Problemu Bezdomności.


Przekaz kampanii głosi, iż bezdomność jest problemem, który można rozwiązać jedynie dzięki wspólnym staraniom prowadzącym do rozwoju zintegrowanych strategii, a nie dzięki inwestowaniu w reaktywne i krótkoterminowe środki.