Nazywam się Barbara Przybysz i od 7,5 roku jestem prezesem Stowarzyszenia Inicjatyw Kulturalnych "TRZCINA" oraz menedżerem Teatru "TRZCINA" (www.teatrtrzcina.pl), działającym w Tomaszowie Mazowieckim. Od lat dbam o to, aby poprzez realizację różnych autorskich projektów zachować dziedzictwo kulturowe Tomaszowa Mazowieckiego oraz edukować młode pokolenie tomaszowian. Jednym z obszarów tematycznych jest kultura żydowska.
18 kwietnia 2016 r., Montville, NJ; Barbara Przybysz z Sally Meirovitch, tomaszowianką uratowaną z Holokaustu
Chcielibyśmy sfinalizować tłumaczenie na język polski opublikowanej w 1969 roku w Tel Avivie pod redakcją Moshe Wajsberga „Księgi Pamięci Żydowskiej Gminy w Tomaszowie Mazowieckim”.
CZYM JEST KSIĘGA?
Księga zawiera około 700 stron, opisuje głównie w języku jidysz i hebrajskim zdarzenia od 1789 roku, przedstawia sylwetki rabinów, cadyków i chasydów, znanych w mieście osób, żydowskie życie we wszystkich aspektach oraz Holocaust i okres po Zagładzie (w tym działalność organizacji zrzeszających tomaszowian rozrzuconych po całym świecie). Dzięki tłumaczeniu i wydaniu „Księgi pamięci Gminy Żydowskiej” moglibyśmy dowiedzieć się, jak powstała i funkcjonowała przez cały okres istnienia społeczność współtworząca Tomaszów Mazowiecki, który przez ponad sto lat był ośrodkiem wielokulturowym.
Mocną pozycję ekonomiczną w drugiej połowie XIX wieku oraz na początku wieku XX Tomaszów zawdzięczał w dużej mierze zgodnej koegzystencji wszystkich grup narodowościowych i wyznaniowych zamieszkujących miasto. Późniejsze burze dziejowe zniszczyły istniejący w Tomaszowie ład tolerancji i współpracy. Publikacja byłaby nieocenionym źródłem wiedzy dla mieszkańców Tomaszowa i okolic, ale także dla ludzi, którzy są potomkami tomaszowskich Żydów i nieustannie przyjeżdżają do Tomaszowa, aby szukać swoich korzeni.
Poniżej artykuł z listopada 2016 r.
Opis projektu
Projekt jest złożony, tzn. składa się z kilku etapów: przetłumaczenia 700 stron (tłumaczenia podjęły się uznane tłumaczki z jidysz i hebrajskiego), konsultacji historycznej w celu zredagowania przypisów ułatwiających zrozumienie kontekstu historycznego, redakcji, składu i druku "Księgi Pamięci Tomaszowa Mazowieckiego". Dotychczas udało się pozyskać 6000 zł z Żydowskiego Instytutu Historycznego na sfinansowanie konsultacji historycznej, której podjął się prof. Krzysztof Witczak, oraz dotychczas zostało przetłumaczonych blisko 130 stron tekstu, co daje ok. 18 % całości. Zebrane środki pozwolą na sfinansowanie kosztów tłumaczenia pozostałych ok. 80 % tekstu. Sfinansowania składu i druku Księgi Pamięci podjęło się Miejskie Centrum Kultury w Tomaszowie Mazowieckim, jednak jeśli nie uda się sfinansować tłumaczenia, nie będzie co redagować, składać i drukować.
W 2017 roku przypada 75. rocznica likwidacji getta w Tomaszowie Mazowieckim. To idealna okazja, aby podczas obchodów upamiętniających to wydarzenie można było zaprezentować tomaszowianom i gościom z kraju i zagranicy przetłumaczoną na język polski "Księgę Pamięci Tomaszowa Mazowieckiego". Jednak bez Waszego wsparcia się to nie uda.
Wspieram.to polega na zbiórce publicznej, tzw. crowdfundingu i celem jest dotarcie do jak największej liczby odbiorców, z których każdy może wpłacić dowolną kwotę (już od 10 zł), otrzymując w zamian nagrodę (Katalog nagród w dalszej części). Ta kwota nie zostanie pobrana z Waszego konta do momentu, gdy nie zostanie zebrane 100 % założonego celu, czyli w tym przypadku 20 tys. zł. Jeśli to się nie uda, zadeklarowana przez Was kwota pozostanie na Waszym koncie. Pamiętajcie, że każdy, kto dokona wpłaty, jest współudziałowcem realizacji projektu. Proszę, aby każdy, kto to teraz czyta, wsparł tę inicjatywę! Razem na pewno nam się uda!
Twoja wpłata może być anonimowa! Jest taka opcja w systemie przy dokonywaniu przelewu!
Cel projektu
Cel główny:
- przetłumaczenie i wydanie największego zbioru wspomnień autorstwa Żydów o Tomaszowie Mazowieckim.
Cele pośrednie:
- powstanie nieocenionego źródła wiedzy o tomaszowskich Żydach;
- przywrócenie pamięci o tomaszowskich Żydach;
- upamiętnianie nieistniejącego już świata – świata budującego tożsamość współczesnych tomaszowian.
Przetłumaczone rozdziały dają pełen obraz życia społeczności żydowskiej i są skarbnicą wiedzy dla współczesnych. Oto fragmenty jednego z nich:
"Ewa (Chawa) Wajnrut
Towarzystwo Kulturalne „Ha-Zomir”
stowarzyszenie Kulturalno-Społeczne „Ha-Zomir” w Tomaszowie zostało utworzone w roku 1908. Jednym z założycieli stowarzyszenia był Feliks Brandsztejn, którego mianowano prezesem „Ha-Zomiru”.
[...]
Rozwinęły się przede wszystkim sekcje muzyczna i dramatyczna. „Ha-Zomir” zorganizował porządną orkiestrę. Do Tomaszowa przyjeżdżali znani muzycy i artyści, jak Artur Rubinstein, Barcewicz, Stanisław Taube, kantor Sirota i wielu innych artystów, który razem z orkiestrą „Ha-Zomiru” występowali na wielu koncertach.
[reklama2]
Z wieloma koncertami występowali także: teściowa Juliana Tuwima, pani Marchewowa, lekarz dentysta Rotenberg, dyrygent chóru Dreier i inni.
[...]
Kim byli uczestnicy modlitw i osoby stowarzyszone oraz na czym polegała ich działalność? Byli to zwykli, lecz porządni tomaszowscy Żydzi, jak tkacze, rzemieślnicy, drobni kupcy, przekupnie z rynku. Prowadzili indywidualną działalność lokalną – kasa zapomogowo-pożyczkowa dla członków towarzystwa, „Ezrat cholim” i tego typu instytucje filantropijne.
I z tego właśnie towarzystwa wywodzili się tomaszowscy amatorzy żydowscy. Z wpływów za przedstawienia chcieli ufundować zwój Tory, co też im się udało.
Pierwsze ich przedstawienie była sztuka „Mechirat Josef” na podstawie „Sefer ha-Jaszar” w opracowaniu Mosze Wartmana. Uczestniczyli: Mosze Wartman ze swoimi dwoma synami, Szlomo-Herszem i Fiszlem, Aron Kuperberg, Simcha Sztrosberg, bracia Chaim i Josef Zinger, Berisz Goldberg, Kopl Rozencwajg, Tuwja Goldsztejn, Gerszon Pietrkowski (mieszka obecnie w Safedzie) i inni.
Suflerem był Hersz Cymbalist i jego brat Icie – scenarzysta. Finansami kierowali Chaim Bengelerowicz i Motl Pietrkowski.
[...]
W latach 1929-1930 udzielała się także dobra i piękna śpiewaczka (mezzosopran), utalentowana artystka Sabina Presman (obecnie Wiślicka), mieszkająca teraz w Nowym Jorku. Mimo że wszystkie przedstawienia przygotowywano bez opieki reżyserskiej, to jednak były one udane. Miejscowa prasa („Tomaszower Wochnblat”) poświęcała im zawsze sporo miejsca, wysoko je oceniając.
[...]
Pisałem ten artykuł z zamiarem przypomnienia i uwiecznienia wszystkich moich przyjaciół i znajomych, z którymi spędziłem tyle pięknych dni i lat.
Cześć ich pamięci! "
Gdyby kampania okazała się wielkim sukcesem i udałoby się zebrać więcej niż zakładane 20000 zł, np. 150 % kwoty, to z pewnością pozostałe pieniądze zostałyby spożytkowane na wzbogacenie wydania zarówno "Księgi Pamięci Tomaszowa Mazowieckiego" o wspomnienia żyjących dziś poza granicami kraju tomaszowskich Żydów, np. Sally Meirovitch lub ich potomków, np. Allana Chernoffa, byłego dziennikarza CNN, przedstawiciela tzw. Drugiego Pokolenia Żydów z Tomaszowa Mazowieckiego, autora książki "Krawcy z Tomaszowa Mazowieckiego".
17 kwietnia 2016 r., z Sally Meirovitch
17 kwietnia 2016 r., z Sally Meirovitch
15 kwietnia 2016 r., South Orange NJ; z Allanem Chernoffem, synem ocalałej z Holokaustu tomaszowianki, autorem książki "Krawcy z Tomaszowa"
15 kwietnia 2016 r., South Orange NJ; z Allanem Chernoffem, synem ocalałej z Holokaustu tomaszowianki, autorem książki "Krawcy z Tomaszowa"
Jednym z autorskich projektów już zrealizowanych była produkcja spektaklu "Listy z getta" w reżyserii Kariny Góry - spektakl jest nieprzerwanie pokazywany od lipca 2015 roku.
Gdyby udało się zebrać ponad 250 %, pozostała kwota zostałaby spożytkowana na dodruk albumu "Listy z getta", prezentującego fotorelację z różnych odsłon teatralnych w całej Polsce (np. z okazji Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu, Kraków, 28 stycznia 2017 r.),
Napisz komentarz
Komentarze