Brakuje jednej spójnej definicji terminu demokracja, ponieważ jego znaczenie na przestrzeni wieków ulegało zmianie. Kiedy w takim razie możemy mówić, że ustrój w danym państwie jest demokratyczny? Istnieje parę czynników, które muszą zostać spełnione. Między innymi, jest to: dostępność wszystkich obywateli (niezależnie od ich wieku, wykształcenia i stanu majątkowego) do partycypacji w życiu politycznym kraju, suwerenność narodu, źródłem prawomocności władzy są wybory, wolność przekonań i wypowiedzi obywateli, odpowiedzialność władzy przez narodem oraz podział władzy.
Początek ustroju demokratycznego datowany jest na czasy starożytnej Grecji – około V w. p.n.e. Najbardziej znanym ośrodkiem sprawowanie takiej formy władzy są Ateny, zaś jako jej założyciela podaje się Klejstenesa. Nie była to jednak taka demokracja, jaką znany obecnie. Do brania udziału w wyborach nie dopuszczano kobie, mężczyzn poniżej 20 roku życia, cudzoziemców oraz niewolników. Demokracja ateńska była demokracją bezpośrednią, ponieważ decyzję podejmowali wszyscy pełnoprawni mieszkańcy podczas Zgromadzenia Ludowego.
Do rozwoju demokracji przyczynił się również starożytny Rzym, ale w znacznie mniejszym stopniu niż Grecja: mniej obywateli było upoważnionych do brania udziału w głosowaniach, co sprawiało, że większość reprezentantów władzy pochodziła z arystokratycznych rodów.
W średniowieczu i czasach nowożytnych zaczynały rozwijać się różne formy wyborów, jednak brał w nich udział bardzo mały odsetek ludności danego kraju. Przełomem okazało się powstanie parlamentu angielskiego, który ograniczył władzę królewską i wprowadził ochronę praw podwładnych. Natomiast pierwszą demokratyczną konstytucję przyjął w 1755 roku rząd Republiki Korsykańskiej (jako pierwszy uchwalił też prawo wyborcze dla kobiet). Wielką zmianę w postrzeganiu demokracji wprowadziła Rewolucja Francuska w 1789, po której przyjęto Deklarację Praw Człowieka i Obywatela. Mimo to, mężczyźni we Francji prawo wyborcze uzyskali dopiero w 1848 roku. W tym samym roku miała miejsce też Wiosna Ludów, podczas której obywatele wielu państw domagali się bardziej demokratycznych rządów.
W XX wieku, po licznych wojnach, rewolucjach i dekolonizacji, w Europie miały powstawać państwa demokratyczne, chociaż większość z nich była demokratyczna jedynie z nazwy. W czasach wielkiego kryzysu niektóre kraje zaczęły zwracać się ku dyktaturze, między innymi nazistowskie Niemcy. Dopiero po II wojnie światowej zaczęły powstawać państwa demokratyczne, chociaż kraje z bloku wschodniego, które posługiwały się tym określeniem, były jedynie demokracja pozorną. Większość zdekolonizowanych państw po 1945 roku przyjmowała konstytucje demokratyczne.
Kolejna, największa fala ruchów wolnościowych miała miejsce w latach 90. XX wieku. Przyczyniło się do tego, między innymi: rozpad ZSRR, Jesień Narodów oraz zakończenie zimnej wojny. Obecnie, wiedeńscy naukowcy ustalili, że najbardziej demokratycznym państwem na świecie jest Norwegia, zaś Polska klasyfikowana jest, jako demokracja wadliwa. Opierając się na badaniach World Forum on Democracy możemy mówić, że demokracje elektoralne tworzą ustój polityczny 120 na 192 państw.
Napisz komentarz
Komentarze