Przejdź do głównych treściPrzejdź do wyszukiwarkiPrzejdź do głównego menu
piątek, 25 lipca 2025 23:20
Reklama
Reklama

Historie Tomaszowa: Henryk Steinman-Kamiński

Czy żołnierz, ułan, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, podchorąży podległy dowództwu i kodeksowi honorowemu – umundurowana jednostka w szeregach milionowej armii Wojska Polskiego – mógł być jednocześnie humanistą? Jak najbardziej, aby na sposób literacki opiewać grozę wojny i piękno ojczyzny. Tak jak związany z naszym miastem Henryk Steinman-Kamiński. Poeta, redaktor, dziennikarz i patriota.

Henryk Steinman-Kamiński urodził się w Tomaszowie Mazowieckim 26 marca 1900 roku jako najmłodszy z trójki braci w spolonizowanej rodzinie żydowskich przemysłowców. Jego ojcem był Samuel Steinman, fabrykant sukna, aktywny działacz społeczny, promotor tomaszowskiego sportu, założyciel klubu sportowego; matką Pelagia z domu Makow. Młody Henryk naukę pobierał w szkołach w Tomaszowie, kontynuując ją w Gimnazjum Filologicznym Męskim „Uczelnia” w Łodzi, gdzie od najmłodszych lat dał się poznać jako działacz niepodległościowy i polski patriota.

Reklama

Jeszcze jako uczeń w roku 1915 zgłosił się na ochotnika do Legionów Polskich, ale ze względu na młody wiek swoje patriotyczne ideały zrealizował dopiero w szeregach Polskiej Organizacji Wojskowej, której z czasem został instruktorem. Już trzy lata później brał udział w rozbrajaniu Niemców w Warszawie, a kiedy tylko pojawiła się taka możliwość wstąpił do nowo formowanego 3. Pułku Ułanów im. Dzieci Warszawy, by wraz z nim w styczniu 1919 roku wyruszyć na front do Galicji i brać udział w walkach z siłami ukraińskimi pod Bełzem. W kwietniu tego samego roku walczył z sowietami w bitwie o Mińsk, biorąc m.in. czynny udział w potyczce pod Łobiszynem. Jesienią uzyskał urlop akademicki z wojska i jeszcze przed zdaniem egzaminu maturalnego został warunkowo przyjęty na Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Maturę zdał niebawem w gimnazjum w Warszawie. Wiosną 1920 roku powrócił z urlopu akademickiego do pułku i już jako podchorąży brał udział w walkach pod Unorzycą, docierając do Kijowa i rzeki Dniestr, a następnie ze swoim pułkiem wycofując się za Bug, osłaniając taktyczny odwrót piechoty. Kulminacją szlaku bojowego Henryka Steinmana-Kamińskiego była Bitwa Warszawska, kluczowe starcie w wojnie polsko-bolszewickiej. Po „Cudzie nad Wisłą” Henryk Steinman-Kamiński brał jeszcze udział w kampanii litewskiej. W boju był dwukrotnie poważnie ranny. Po powrocie z wojny ukończył Kurs Karabinów Maszynowych w Centralnej Szkole Kawalerii w Grudziądzu.

Wojna dla młodego podchorążego okazała się nie tylko czasem śmiertelnego znoju, krwi i łez, ale również inspiracją dla lirycznej twórczości. W roku 1920 pod pseudonimem Henryk Kamiński ukazuje się debiutancki tomik Steinmana (w tomie znalazł się portret poety w mundurze podchorążego) zatytułowany „Z doli i niedoli pułku 3 ułanów Dzieci Warszawy”, zawierający sto wierszy patriotycznych inspirowanych frontowymi przeżyciami, z których część była zadedykowana tajemniczej „Heniusi”. Ową „Heniusią” („Jusią”) była przyszła żona poety, Henryka z Landsbergów, wywodząca się z fabrykanckiej elity Tomaszowa Mazowieckiego, którą poślubił 29 listopada 1922 roku.

Jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego, pod koniec 1920 roku Steinman wpadł na pomysł stworzenia pierwszej tomaszowskiej gazety lokalnej. Tę inicjatywę zrealizował wraz z przyjacielem z czasów gimnazjalnych Zygmuntem Hirszhornem i inż. Henrykiem Rozenfarbem-Różyckim (w roli redaktora, choć w zasadzie funkcję tę pełnił sam Steinman), nadając wydawanej gazecie nazwę „Kuriera Tomaszowskiego”. Oficjalnym wydawcą gazety był adwokat Władysław Landsberg, jego przyszły szwagier. Redakcja periodyku mieściła się w domu Steinmanów przy ul. Krzyżowej (źródła podają kilka różnych numerów posesji: 2, 17 i 24), natomiast jego filie również w Łodzi, Kaliszu, Koluszkach, Brzezinach, Opocznie i Końskich. Chociaż dziennik miał się ukazywać trzy razy w tygodniu (w niedzielę, wtorek i piątek) ostatecznie pomiędzy styczniem a lutym 1921 roku czytelnicy ujrzeli zaledwie 10 jego numerów, ponieważ z nie do końca wiadomych względów wkrótce zaniechano wydawania gazety.

O ile debiutu poetyckiego Henryka Steinmana-Kamińskiego nie da się zaliczyć do dzieł wybitnych, to wydany rok później kolejny tomik poetycki (ponownie pod pseudonimem Henryk Kamiński) był już znacznie dojrzalszy. „Auto da fè”, bo taki nosił tytuł, ukazał się jako dodatek do „Kuriera Tomaszowskiego”, w którym Henryk Steinman-Kamiński publikował ponadto artykuły, felietony i wiersze. Po zakończeniu wydawania gazety jej redaktor i autor, który mógł się także poszczycić jedną z największych i najokazalszych bibliotek prywatnych w mieście, nie zaprzestał flirtowania z literaturą. Ukazywały się kolejne wiersze, kolejne tomy. Najpierw wydany ponownie w Tomaszowie Mazowieckim tom „Kokainerzy”, a w roku 1922 opublikowana w Kaliszu „Kokaina”. Wiersze Steinmana publikowano głównie na łamach „Kuriera Tomaszowskiego”, rzadko w innych miejscach (wiersz „Bitwa” z debiutu wydrukowano w kaliskim „Kalendarzu na rok 1921”). W planach były kolejne dzieła – powieść i kolejny tom wierszy zatytułowany „Jesień”. Niestety, przerwała je nagła, tragiczna śmierć…

W 1924 Henryk Steinman-Kamiński brał udział w ćwiczeniach wojskowych 3. Pułku Ułanów. 3 grudnia w czasie pokonywania toru przeszkód spadł z konia. Ciężki upadek zakończył się śmiercią 24 letniego ułana-poety. Henryk Steinman-Kamiński został pochowany na cmentarzu żydowskim w Tomaszowie Mazowieckim, tuż obok grobu ojca – Samuela Steinmana. Osierocił żonę i syna – Jerzego Bolesława Steinmana vel George’a Stena, prawnika osiadłego w Australii, autora wspomnień z czasów holocaustu…

Źródła:

Tomasz Matuszak (red.) - „W cieniu czerwonej zarazy”;
Krzysztof T. Witczak – „Słownik biograficzny żydów tomaszowskich”;
Krzysztof T. Witczak (red.) – „Pasaże pamięci. Śladami kultury tomaszowskich żydów”;
Bogdan Jastrzębski – „Dzieje prasy Tomaszowa Mazowieckiego do 1939 r. : pisma lokalne i mutacje”     
 

Reklama

Podziel się
Oceń

Napisz komentarz

Komentarze

Opinie

Reklama

Podaż nowych mieszkań spada, ale oferta rynkowa rośnie

W czerwcu, podobnie jak w całym drugim kwartale br., spadła sprzedaż nowych mieszkań w większości największych miast - wynika z raportu portalu RynekPierwotny.pl. Zmniejszyła się również aktywność inwestycyjna firm deweloperskich, co jednak nie zatrzymało wzrostu liczby mieszkań w ofercie.Data dodania artykułu: 24.07.2025 11:37
Podaż nowych mieszkań spada, ale oferta rynkowa rośnie

Producent „Lalki”: podziękowałem TVP za ofertę, ale postanowiłem jej nie przyjmować

Podziękowałem TVP za ofertę i po przeanalizowaniu postanowiłem jej nie przyjmować. Motywacja była wyłącznie biznesowa, myślę, że dostarczę do projektu koproducenta lub koproducentów na lepszych warunkach - wyjaśnił producent i scenarzysta nowej filmowej adaptacji „Lalki” Radosław Drabik.Data dodania artykułu: 22.07.2025 21:05
Producent „Lalki”: podziękowałem TVP za ofertę, ale postanowiłem jej nie przyjmować

W Parlamencie Europejskim słychać głosy krytyki wobec nowego budżetu UE

Propozycja Komisji Europejskiej dotycząca nowego budżetu na lata 2028-34 spotkała się z krytyką ze strony przedstawicieli największych frakcji w PE. Europosłowie Siegfried Muresan (EPL) i Carla Tavares (S&D) zarzucili KE marginalizowanie roli Parlamentu oraz próbę osłabienia kluczowych polityk unijnych - spójności i rolnictwa.Data dodania artykułu: 21.07.2025 14:27
W Parlamencie Europejskim słychać głosy krytyki wobec nowego budżetu UE

Łódzkie/ 21 zabytków z dofinansowaniem na renowację

Ponad 20 zabytków z woj. łódzkiego, w tym głównie kościoły i klasztory, ma przejść remonty i konserwacje przy wsparciu środków z programu „Ochrona zabytków” resortu kultury. Na ten cel w regonie rozdysponowano w sumie przeszło 6 mln zł.Data dodania artykułu: 21.07.2025 13:44
Łódzkie/ 21 zabytków z dofinansowaniem na renowację

Gawkowski: rekonstrukcja rządu w środę i czwartek - powstaną dwa duże resorty; jeden odpowiedzialny za gospodarkę, drugi za energetykę

W środę i czwartek nastąpi rekonstrukcja rządu, powstaną dwa nowe duże resorty: jeden odpowiedzialny za gospodarkę, drugi za energetykę - poinformował w poniedziałek wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski. Jeszcze dziś ma się odbyć spotkanie liderów ugrupowań koalicyjnych.Data dodania artykułu: 21.07.2025 13:20
Gawkowski: rekonstrukcja rządu w środę i czwartek - powstaną dwa duże resorty; jeden odpowiedzialny za gospodarkę, drugi za energetykę

Kaczyński o Braunie: uderza w nasze najbardziej elementarne interesy

Negowanie Holokaustu to haniebne kłamstwo historyczne - powiedział w niedzielę w Lublinie prezes Prawa i Sprawiedliwości Jarosław Kaczyński. Jego zdaniem to, co robi Grzegorz Braun jest uderzeniem w nasze najbardziej elementarne interesy, niszczy nasze stosunki ze Stanami Zjednoczonymi.Data dodania artykułu: 20.07.2025 17:22
Kaczyński o Braunie: uderza w nasze najbardziej elementarne interesy

Szefowa MRPiPS: będzie ustawa zakazująca bezpłatnych staży

Rozpoczynamy prace nad ustawą, która wprowadzi zakaz bezpłatnych staży - powiedziała na konferencji prasowej we Wrocławiu ministra rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk. Mają na tym skorzystać młodzi pracownicy - dodała.Data dodania artykułu: 20.07.2025 17:20
Szefowa MRPiPS: będzie ustawa zakazująca bezpłatnych staży

Ekspertka: obozy i kolonie są dla dzieci sprawdzianem z samodzielności

Obozy i kolonie wpływają na rozwój dziecka. To sprawdzian z samodzielności i okazja do nauki pewnych umiejętności w praktyce - powiedziała PAP psycholożka dr Magdalena Śniegulska z Uniwersytetu SWPS. Rodzice muszą być przygotowani na pierwszy, samodzielny wyjazd dziecka - dodała.Data dodania artykułu: 20.07.2025 12:59
Ekspertka: obozy i kolonie są dla dzieci sprawdzianem z samodzielności
Reklama

Polecane

Podpisano umowę na budowę Branżowego Centrum Umiejętności

Podpisano umowę na budowę Branżowego Centrum Umiejętności

W czwartek, 24 lipca 2025 roku, w sali konferencyjnej Starostwa Powiatowego w Tomaszowie Mazowieckim, podpisano umowę na budowę Branżowego Centrum Umiejętności (BCU) przy Zespole Szkół Ponadpodstawowych nr 3 im. Jana Pawła II, czyli popularnej samochodówce. Całkowita wartość inwestycji to 23 886 600 złotych, z czego 9 111 197 zł pochodzi z dofinansowania w ramach Krajowego Planu Odbudowy. W wyniku przeprowadzonego przetargu wykonawcą prac została firma LK Inwest z Wrocławia. Pomimo krótkiego terminu realizacji – do końca 2025 roku – prezes firmy, Krzysztof Łuksza, zapewnił, że inwestycja zostanie ukończona w terminie. Powstanie Branżowego Centrum Umiejętności to jedno z najważniejszych przedsięwzięć oświatowych w naszym regionie.Data dodania artykułu: Dzisiaj, 17:48
Szukają lekarzy... na gwałtTeatr na Zamku zaprasza w najbliższa niedzielęPodpisano umowę na budowę Branżowego Centrum UmiejętnościKorekta rozkładu MZK, trasy objazdowe autobusów w związku z zamknięciem mostu na rzece PilicyZapraszamy na uroczystość 81. Rocznicy Wybuchu Powstania WarszawskiegoRafał Pacześ - ProkuraTOUR'a  w Helios na Scenie24 lipca Policja obchodzi swoje święto; kim jest statystyczny funkcjonariusz?„Szlak Mazovii” – Galeria Tomaszów ożywia historięNie ma wrażeń bez obrażeń – niepokojący trend w sieciUsługi szpitala się kurczą. Nie będzie chirurgii twarzowo - szczękowejNowe struktury Akademii Piłkarskiej RKS Lechia!Personalia: Mirosław Kukliński w roli prezesa SIM
Reklama
Reklama
Reklama
Mieszkańcy skarżą się na uciążliwy hałas z firmy "Mordaka". Co na to przedsiębiorca?

Mieszkańcy skarżą się na uciążliwy hałas z firmy "Mordaka". Co na to przedsiębiorca?

Mieszkańcy Wąwału od dłuższego czasu skarżą się na uciążliwość działających tam firm. Piszą skargi do różnych instytucji, władz gminy wiejskiej Tomaszów. Nie ukrywają też, że czują się bezsilni, bo nikt na nie właściwie nie reaguje. Urzędy twierdzą, że nie mają odpowiednich narzędzi kontrolnych. Władze gminy pozostają właściwie bierne, a to na nich spoczywa główna odpowiedzialność. Trudno bowiem obwiniać przedsiębiorcę, że prowadzi działalność, zatrudnia ludzi, płaci podatki, zarówno te lokalne, jak i krajowe. Gmina ma w nich także swój udział. Z tym, że ta sama gmina równocześnie zezwala na budowę kolejnych budynków mieszkalnych, przekształca tereny rolne w osiedla mieszkaniowe, Zapomina przy tym, że ludziom, którzy się tu osiedlają powinno się zapewnić właściwą jakość życia. Wyjaśnienia, że każdy kupuje działkę i inwestuje na własne ryzyko są nie do przyjęcia. Dotyczy to zresztą nie tylko uciążliwości związanych z działalnością gospodarczą, ale też dostępności do mediów, dróg itd. Wśród firm na które najbardziej uskarżają się obecnie mieszkańcy, należy betoniarnia pana Mordaki. Jednak ich niepokój budzą także plany budowy kolejnych firm, w tym przetwórstwa mięsnego.
Zapraszamy do Kina Konesera: Prosta historia

Zapraszamy do Kina Konesera: Prosta historia

Filmy prezentowane w ramach Kina Konesera to najczęściej niszowe dzieła z niebanalną fabułą i inteligentnym humorem. Wyświetlane historie mają na celu nie tylko uprzyjemnić widzowi spędzony czas w naszym kinie, ale również wzbogacić go o nowe wartości, przeżycia i walory wizualne! Filmy Kina Konesera to często dzieła uhonorowane licznymi nagrodami na festiwalach filmowych.
Reklama

Wasze komentarze

Autor komentarza: CzlowiekTreść komentarza: Tak się składa że obecny prezes i dyrektorzy TCZ to kolesie Twojego idola Antoniego a nie Donalda. TO ON ICH TU WSADZIŁ mimo że nie nadają się nawet do pasania gesi. Piszesz bzdury jak zwykle.Źródło komentarza: Usługi szpitala się kurczą. Nie będzie chirurgii twarzowo - szczękowejAutor komentarza: AK-47Treść komentarza: Znaj proporcjum, mocium panie!Źródło komentarza: Protestowali w sprawie polityki emigracyjnejAutor komentarza: PawełTreść komentarza: naprawdę ? bo czytałem wiele artykułów o morderstwach i gwałtach Polaków w Anglii czy Niemczech.Źródło komentarza: Protestowali w sprawie polityki emigracyjnejAutor komentarza: xxxTreść komentarza: Ale to Powiat jest właścicielem spółki TCZ a nie ryży donek!Źródło komentarza: Usługi szpitala się kurczą. Nie będzie chirurgii twarzowo - szczękowejAutor komentarza: AjdejanoTreść komentarza: No, pięknie, ku#wa, ładnie. To jest kolejny, lokalny przykład realizacji podstawowej doktryny ryżego donka: gnoić Polskę w każdy, możliwy sposób i na wszystkich frontach. Ma u nas pomocnika, również wroga Polski i Polaków - posła Witczaka. A co na to nasz powiatowy katecheta?! A wielkie jajco!!! Po reakcji każdego przeciwnika, ta społeczna i samorządowa gnida dworska zawsze trzęsie gaciami.Źródło komentarza: Usługi szpitala się kurczą. Nie będzie chirurgii twarzowo - szczękowejAutor komentarza: ZiBiTreść komentarza: Kto pod kim dołki kopie sam w nie wpada. Panowie. Kucharscy do roboty budujcie ekrany. A nie ryjcie pod rodz. Witko..Źródło komentarza: Mieszkańcy skarżą się na uciążliwy hałas z firmy "Mordaka". Co na to przedsiębiorca?
Reklama
Reklama

Napisz do nas

Zachęcamy do kontaktu z nami za pomocą formularza. Możecie dołączyć zdjęcia i inne załączniki. Podajcie swojego maila ułatwi to nam kontakt z Wami
Reklama
Reklama
Reklama