Przejdź do głównych treściPrzejdź do wyszukiwarkiPrzejdź do głównego menu
sobota, 5 lipca 2025 08:41
Reklama
Reklama

Historie Tomaszowa: Henryk Steinman-Kamiński

Czy żołnierz, ułan, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, podchorąży podległy dowództwu i kodeksowi honorowemu – umundurowana jednostka w szeregach milionowej armii Wojska Polskiego – mógł być jednocześnie humanistą? Jak najbardziej, aby na sposób literacki opiewać grozę wojny i piękno ojczyzny. Tak jak związany z naszym miastem Henryk Steinman-Kamiński. Poeta, redaktor, dziennikarz i patriota.

Henryk Steinman-Kamiński urodził się w Tomaszowie Mazowieckim 26 marca 1900 roku jako najmłodszy z trójki braci w spolonizowanej rodzinie żydowskich przemysłowców. Jego ojcem był Samuel Steinman, fabrykant sukna, aktywny działacz społeczny, promotor tomaszowskiego sportu, założyciel klubu sportowego; matką Pelagia z domu Makow. Młody Henryk naukę pobierał w szkołach w Tomaszowie, kontynuując ją w Gimnazjum Filologicznym Męskim „Uczelnia” w Łodzi, gdzie od najmłodszych lat dał się poznać jako działacz niepodległościowy i polski patriota.

Reklama

Jeszcze jako uczeń w roku 1915 zgłosił się na ochotnika do Legionów Polskich, ale ze względu na młody wiek swoje patriotyczne ideały zrealizował dopiero w szeregach Polskiej Organizacji Wojskowej, której z czasem został instruktorem. Już trzy lata później brał udział w rozbrajaniu Niemców w Warszawie, a kiedy tylko pojawiła się taka możliwość wstąpił do nowo formowanego 3. Pułku Ułanów im. Dzieci Warszawy, by wraz z nim w styczniu 1919 roku wyruszyć na front do Galicji i brać udział w walkach z siłami ukraińskimi pod Bełzem. W kwietniu tego samego roku walczył z sowietami w bitwie o Mińsk, biorąc m.in. czynny udział w potyczce pod Łobiszynem. Jesienią uzyskał urlop akademicki z wojska i jeszcze przed zdaniem egzaminu maturalnego został warunkowo przyjęty na Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Maturę zdał niebawem w gimnazjum w Warszawie. Wiosną 1920 roku powrócił z urlopu akademickiego do pułku i już jako podchorąży brał udział w walkach pod Unorzycą, docierając do Kijowa i rzeki Dniestr, a następnie ze swoim pułkiem wycofując się za Bug, osłaniając taktyczny odwrót piechoty. Kulminacją szlaku bojowego Henryka Steinmana-Kamińskiego była Bitwa Warszawska, kluczowe starcie w wojnie polsko-bolszewickiej. Po „Cudzie nad Wisłą” Henryk Steinman-Kamiński brał jeszcze udział w kampanii litewskiej. W boju był dwukrotnie poważnie ranny. Po powrocie z wojny ukończył Kurs Karabinów Maszynowych w Centralnej Szkole Kawalerii w Grudziądzu.

Wojna dla młodego podchorążego okazała się nie tylko czasem śmiertelnego znoju, krwi i łez, ale również inspiracją dla lirycznej twórczości. W roku 1920 pod pseudonimem Henryk Kamiński ukazuje się debiutancki tomik Steinmana (w tomie znalazł się portret poety w mundurze podchorążego) zatytułowany „Z doli i niedoli pułku 3 ułanów Dzieci Warszawy”, zawierający sto wierszy patriotycznych inspirowanych frontowymi przeżyciami, z których część była zadedykowana tajemniczej „Heniusi”. Ową „Heniusią” („Jusią”) była przyszła żona poety, Henryka z Landsbergów, wywodząca się z fabrykanckiej elity Tomaszowa Mazowieckiego, którą poślubił 29 listopada 1922 roku.

Jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego, pod koniec 1920 roku Steinman wpadł na pomysł stworzenia pierwszej tomaszowskiej gazety lokalnej. Tę inicjatywę zrealizował wraz z przyjacielem z czasów gimnazjalnych Zygmuntem Hirszhornem i inż. Henrykiem Rozenfarbem-Różyckim (w roli redaktora, choć w zasadzie funkcję tę pełnił sam Steinman), nadając wydawanej gazecie nazwę „Kuriera Tomaszowskiego”. Oficjalnym wydawcą gazety był adwokat Władysław Landsberg, jego przyszły szwagier. Redakcja periodyku mieściła się w domu Steinmanów przy ul. Krzyżowej (źródła podają kilka różnych numerów posesji: 2, 17 i 24), natomiast jego filie również w Łodzi, Kaliszu, Koluszkach, Brzezinach, Opocznie i Końskich. Chociaż dziennik miał się ukazywać trzy razy w tygodniu (w niedzielę, wtorek i piątek) ostatecznie pomiędzy styczniem a lutym 1921 roku czytelnicy ujrzeli zaledwie 10 jego numerów, ponieważ z nie do końca wiadomych względów wkrótce zaniechano wydawania gazety.

O ile debiutu poetyckiego Henryka Steinmana-Kamińskiego nie da się zaliczyć do dzieł wybitnych, to wydany rok później kolejny tomik poetycki (ponownie pod pseudonimem Henryk Kamiński) był już znacznie dojrzalszy. „Auto da fè”, bo taki nosił tytuł, ukazał się jako dodatek do „Kuriera Tomaszowskiego”, w którym Henryk Steinman-Kamiński publikował ponadto artykuły, felietony i wiersze. Po zakończeniu wydawania gazety jej redaktor i autor, który mógł się także poszczycić jedną z największych i najokazalszych bibliotek prywatnych w mieście, nie zaprzestał flirtowania z literaturą. Ukazywały się kolejne wiersze, kolejne tomy. Najpierw wydany ponownie w Tomaszowie Mazowieckim tom „Kokainerzy”, a w roku 1922 opublikowana w Kaliszu „Kokaina”. Wiersze Steinmana publikowano głównie na łamach „Kuriera Tomaszowskiego”, rzadko w innych miejscach (wiersz „Bitwa” z debiutu wydrukowano w kaliskim „Kalendarzu na rok 1921”). W planach były kolejne dzieła – powieść i kolejny tom wierszy zatytułowany „Jesień”. Niestety, przerwała je nagła, tragiczna śmierć…

W 1924 Henryk Steinman-Kamiński brał udział w ćwiczeniach wojskowych 3. Pułku Ułanów. 3 grudnia w czasie pokonywania toru przeszkód spadł z konia. Ciężki upadek zakończył się śmiercią 24 letniego ułana-poety. Henryk Steinman-Kamiński został pochowany na cmentarzu żydowskim w Tomaszowie Mazowieckim, tuż obok grobu ojca – Samuela Steinmana. Osierocił żonę i syna – Jerzego Bolesława Steinmana vel George’a Stena, prawnika osiadłego w Australii, autora wspomnień z czasów holocaustu…

Źródła:

Tomasz Matuszak (red.) - „W cieniu czerwonej zarazy”;
Krzysztof T. Witczak – „Słownik biograficzny żydów tomaszowskich”;
Krzysztof T. Witczak (red.) – „Pasaże pamięci. Śladami kultury tomaszowskich żydów”;
Bogdan Jastrzębski – „Dzieje prasy Tomaszowa Mazowieckiego do 1939 r. : pisma lokalne i mutacje”     
 


Podziel się
Oceń

Napisz komentarz

Komentarze

Opinie

Mariusz StrzępekMariusz Strzępek

Pan radny Kazimierz Mordaka w niespełna rok samorządowej kadencji stał się czołowym hejterem tomaszowskiej Platformy Obywatelskiej. W pełnych pogardy wpisach poddaje krytyce każdego, kto tylko mu się z jakichś powodów nie podoba. Tymczasem radnemu brakuje podstawowej wiedzy, niezbędnej do sprawowania mandatu

Bohaterowie literaccy, komiksowi, historyczni często posiadają własne konie. Słynny ostatnio Zorro jeździł na Tornado, Don Kichot dosiada Rosynanta, Aleksander Wielki, z kolei Bucefała. Miał Kasztankę, marszałek Piłsudski. A i Napoleon był dumny ze swego Marengo. Tymczasem tomaszowscy samorządowcy mogą zasłynąć co najwyżej tym, że z własnymi końmi na rozumy się zamienili. Trochę złośliwy wstęp, ale jest odpowiedzią na złośliwości kierowane w moim kierunku, wypada więc odpłacić końskim dowcipem, bo bardziej subtelnego adresat mógłby nie zrozumieć. Tomaszowscy radni Koalicji Obywatelskiej z Rady Powiatu Tomaszowskiego takie wrażenie niestety robią. Brak wiedzy merytorycznej próbują nadrabiać internetowym hejtem. Ludzie ci oporni są na wiedze nie tylko wynikającą z lektury książek, aktów prawnych, obowiązującego orzecznictwa, ale też z doświadczenia. Można wybaczyć takie zachowanie panu Kazimierzowi Mordace, który w telewizji chwali własnego wnuczka, który nie lubi się uczyć, ale za to nauczył się jeździć ciągnikiem, ale pozostałym już chyba nie. Wszak uważają się lepszy gatunek ludzki, z pogarda traktujący otoczenie oraz każdego, kto myśli inaczej. O co chodzi? Już wyjaśniam
Reklama

Rzeszowskie miejscówki dla fanów sportowych wyzwań

Siłownie prywatne i parki aktywności dla mieszkańców Rzeszowa i okolic. Gdzie mogą ćwiczyć rzeszowianie i co miasto oferuje swoim mieszkańcom.Data dodania artykułu: 04.07.2025 19:20
Rzeszowskie miejscówki dla fanów sportowych wyzwań

Grupa 14 państw UE zaapelowała do KE o zachowanie funduszy spójności w obecnej formie

Czternaście państw Unii Europejskiej zaapelowało do Komisji Europejskiej o utrzymanie funduszy spójności jako niezależnego instrumentu wsparcia rozwoju regionów. Apel pojawił się w związku z propozycją nowego budżetu UE po 2027 roku, którą KE ma przedstawić 16 lipca.Data dodania artykułu: 04.07.2025 18:46
Grupa 14 państw UE zaapelowała do KE o zachowanie funduszy spójności w obecnej formie

Nawrocki: Sławomir Cenckiewicz będzie szefem Biura Bezpieczeństwa Narodowego

Szefem Biura Bezpieczeństwa Narodowego będzie prof. Sławomir Cenckiewicz, jego zastępcami generałowie Andrzej Kowalski i Mirosław Bryś - poinformował prezydent elekt Karol Nawrocki. Chcę, by Pałac Prezydencki był ośrodkiem kształtującym polską politykę bezpieczeństwa w zakresie wojskowym, cywilnym, operacyjnym - mówił.Data dodania artykułu: 03.07.2025 14:38
Nawrocki: Sławomir Cenckiewicz będzie szefem Biura Bezpieczeństwa Narodowego

Co ósma spółka z o.o jest wpisana do Krajowego Rejestru Długów. Mają one do oddania łącznie 3,8 mld zł

Do Krajowego Rejestru Długów wpisanych jest blisko 72 tys. spółek z ograniczoną odpowiedzialnością; oznacza to, że co ósma spółka z o.o jest zadłużona - wynika z danych KRD. Mają one do oddania łącznie 3,8 mld zł.Data dodania artykułu: 01.07.2025 21:25
Co ósma spółka z o.o jest wpisana do Krajowego Rejestru Długów. Mają one do oddania łącznie 3,8 mld zł
Reklama

Polecane

Mordaka Patrol w pogoni za Hospicjum

Mordaka Patrol w pogoni za Hospicjum

Po spektakularnym śledztwie dotyczącym domu, należącego do Prezydenta Marcina Witko, jaki pobudował sobie w Wiśle, przyszła kolej na następne. Tym razem dotyczy funkcjonowania hospicjum im Św. Filipa Neri, które prowadzi Fundacja Dwa Skrzydła, firmowana przez księdza Grzegorza Chirka. Inwestycja oddana w tym roku do użytku, na którą dofinansowanie udało się miastu pozyskać jeszcze w czasach rządów PiS, przyjmuje już pierwszych podopiecznych. Fundacja jednak działalność rozpoczęła wcześniej, prowadząc usługi hospicjum domowego. Radny Michał Kucharski postanowił w tej sprawie złożyć interpelację, w której stawia pytania, na które odpowiedź można uzyskać w 5 minut, telefonując do któregoś z wiceprezydentów lub urzędników, nigdy nie uchylających się od odpowiedzi. Tylko co pokazałoby się na Facebooku? Zdjęcie Iphona? Jeśli więc w okolicach ulicy Kępa, zobaczycie różowego trabanta, możecie być pewni, że w pobliżu czają się wywiadowcy, którzy sprawdzają źródło pochodzenia kostki brukowej, wykorzystanej do wyłożenia podjazdów i ciągów komunikacyjnych.Data dodania artykułu: 03.07.2025 10:26 Liczba komentarzy: 7 Liczba pozytywnych reakcji czytelników: 2
Ludzie listy piszą.  Dwie czy jedna? Może jednak dać ludziom wybór?Tomaszowscy siatkarze wystartują 13 wrześniaGmina Tomaszów apeluje do mieszkańców o racjonalne gospodarowanie wodąCzy warto inwestować w mieszkania w mniejszych miastach?Tragiczny finał poszukiwań nastolatka nad Zalewem. Nie żyje też 33-latekPiórnik Stitch – praktyczny i kolorowy dodatek dla fanów DisneyaZgłoś się do pikniku LOKALNI NIEBANALNIKolejny konkurs na dotacje do szpitala przegranyMordaka Patrol w pogoni za HospicjumWakacje pełne atrakcji!Fundacja Nu-Med otrzymała tytuł ORGANIZACJI PRZYJAZNEJ WOLONTARIUSZOM!Za miesiąc wyruszy Pielgrzymka
Reklama
Reklama
Reklama
Mordaka Patrol w pogoni za Hospicjum

Mordaka Patrol w pogoni za Hospicjum

Po spektakularnym śledztwie dotyczącym domu, należącego do Prezydenta Marcina Witko, jaki pobudował sobie w Wiśle, przyszła kolej na następne. Tym razem dotyczy funkcjonowania hospicjum im Św. Filipa Neri, które prowadzi Fundacja Dwa Skrzydła, firmowana przez księdza Grzegorza Chirka. Inwestycja oddana w tym roku do użytku, na którą dofinansowanie udało się miastu pozyskać jeszcze w czasach rządów PiS, przyjmuje już pierwszych podopiecznych. Fundacja jednak działalność rozpoczęła wcześniej, prowadząc usługi hospicjum domowego. Radny Michał Kucharski postanowił w tej sprawie złożyć interpelację, w której stawia pytania, na które odpowiedź można uzyskać w 5 minut, telefonując do któregoś z wiceprezydentów lub urzędników, nigdy nie uchylających się od odpowiedzi. Tylko co pokazałoby się na Facebooku? Zdjęcie Iphona? Jeśli więc w okolicach ulicy Kępa, zobaczycie różowego trabanta, możecie być pewni, że w pobliżu czają się wywiadowcy, którzy sprawdzają źródło pochodzenia kostki brukowej, wykorzystanej do wyłożenia podjazdów i ciągów komunikacyjnych.
Lekarz chorego nie zrozumie....

Lekarz chorego nie zrozumie....

Jak pogodzić wodę z ogniem? Czy jest to w ogóle możliwe. Miniony weekend, to dwie przeprowadzone przeze mnie rozmowy, internetowe oraz telefoniczno internetowe. Obie dotyczyły szpitala, a jakby obejmowały dwa różne światy. Okazuje się, że rzeczywistość lekarza nie jest tą samą, która obejmuję percepcję pacjenta.
Reklama

Wasze komentarze

Autor komentarza: WeteranTreść komentarza: We ,własnej' hali czyli gdzie?Źródło komentarza: Tomaszowscy siatkarze wystartują 13 wrześniaAutor komentarza: AnetaTreść komentarza: Zdjęcie nie dotyczy miejsc w których doszło do tych utonięć. Gdyby Zalew był "chroniony" nawet przez tysiąc ratowników WOPRu nawet gdyby byli na etacie, dysponowali śmigłowcami do takich utonięć dochodziłoby. Jeśli ktoś się kąpie poza oficjalnymi kąppieliskami nie może liczyć na żadną pomoc. I tak jest nawet w najzamożniejszych krajach na świecie. Albo wyplywasz na materacu i ucinasz sobie drzemkę...Źródło komentarza: Tragiczny finał poszukiwań nastolatka nad Zalewem. Nie żyje też 33-latekAutor komentarza: taka sytuacjaTreść komentarza: Na prawdę uważasz, że powinno się wykonawcy inwestycji narzucić lub sugerować, żeby kostkę lub inne mareriały budowlane kupował w określonym miejscu? Szczególnie jeśli dotyczy to firmy tego lub innego radnego? Serio?Źródło komentarza: Mordaka Patrol w pogoni za HospicjumAutor komentarza: DBTTreść komentarza: Tak to jest jak kolesiostwo partyjne obsadza stołki osobami z kosmosu, niekompetentnymi typami, którzy nawet na salowych się nie nadają. Był dobry zarząd, były wyniki - jest ekipa Antonia i kilku "Misiewiczów" oderwanych od rzeczywistości jak ich GURU.Źródło komentarza: Kolejny konkurs na dotacje do szpitala przegranyAutor komentarza: tomTreść komentarza: Po bloku operacyjnym następny blamaż. Ile to miasto i powiat musi wycierpieć kiedy obudzą się ci naiwni ludzie i przestaną głosować na taką beznadzieję i szkodników...Źródło komentarza: Kolejny konkurs na dotacje do szpitala przegranyAutor komentarza: BasistaTreść komentarza: Dwie najważniejsze szanse dla naszego szpitala, konkurs na onkologię i konkurs na psychiatrię. Obie przegrane. WSTYD. ,,Następne będą może za sto lat"-Budka Suflera.Źródło komentarza: Kolejny konkurs na dotacje do szpitala przegrany
Reklama
Reklama

Napisz do nas

Zachęcamy do kontaktu z nami za pomocą formularza. Możecie dołączyć zdjęcia i inne załączniki. Podajcie swojego maila ułatwi to nam kontakt z Wami
Reklama
Reklama
Reklama