W najbliższą niedzielę w Będkowie uroczystość upamiętniająca postać Błażeja Stolarskiego

Sukcesy i porażki polityczny

W nocy z 6 na 7 listopada 1918 r. stronnictwa skupione w Komisji Porozumiewawczej Stronnictw Demokratycznych utworzyły w Lublinie Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej z Daszyńskim na czele, w którym Stolarski został ministrem bez teki oraz sygnatariuszem jego odezwy programowej. Pięć dni później gabinet złożył dymisję na ręce Józefa Piłsudskiego. 18 listopada 1918 r. powstał rząd Jędrzeja Moraczewskiego. Delegowani do niego ludowcy z Galicji z Wincentym Witosem na czele faktycznie nie objęli urzędów i po miesiącu zostali przez PSL „Piast” odwołani. Na tym zamieszaniu skorzystał Stolarski, który 29 grudnia objął i do 16 stycznia 1919 r. pełnił funkcję ministra rolnictwa i dóbr państwowych. Urzędowanie trwało tylko 18 dni, ale nie należy zapominać, że w tym czasie zdążył on mianować pewną liczbę urzędników w ministerstwie oraz w głównej i okręgowych komisjach ziemskich.

W okresie pełnienia przez niego ministerialnej funkcji przygotowano również ogólny zarys projektu uchwały o reformie rolnej oraz projektu ustawy o przejęciu przez rząd tak zwanych majątków koronnych. 26 stycznia 1919 r. odbyły się wybory do Sejmu Ustawodawczego. Błażej Stolarski otrzymał mandat z okręgu łódzkiego, obejmującego powiaty brzeziński, łaski i łódzki. Został również prezesem 57 osobowego Klubu Poselskiego PSL „Wyzwolenie”. Formalnie rzecz biorąc, skupił w swoim ręku najbardziej kluczowe stanowiska w stronnictwie i mógł wywrzeć piętno na taktykę i strategię „Wyzwolenia”, analogicznie jak uczynił to Wincenty Witos w swojej partii. Tak się jednak nie stało, gdyż Stolarski nie miał cech wodza i charyzmy swojego konkurenta w ruchu ludowym. Gospodarz ze Sługocic będzie posłem dwóch następnych kadencji, nigdy nie powtórzy już sukcesu z 1919 r. Po pierwsze nie zdobędzie mandatu z okręgu, wejdzie do Sejmu dzięki wysokiemu miejscu na liście państwowej. Po drugie nie zdarzy się już połączenie stanowisk szefa partii i prezesa frakcji parlamentarnej, w latach 1925-1927 Stolarski będzie ponownie pełnił tylko jedną ze wspomnianych funkcji – szefa klubu parlamentarnego.

Jak można najogólniej scharakteryzować postawę polityczną gospodarza ze Sługocic w okresie pełnienia funkcji posła Sejmu Ustawodawczego oraz dwóch kolejnych kadencji? Na pewno czuł się on w pierwszej dekadzie niepodległej Polski, podobnie jak przed 1918 r., zagorzałym piłsudczykiem zarówno w aspekcie swojego udziału w ruchu niepodległościowym w okresie I wojny światowej, jak i związków z osobami wchodzącymi w skład środowiska politycznego skupionego wokół Józefa Piłsudskiego. Bywał zapraszany przez Adama Skwarczyńskiego, głównego teoretyka obozu piłsudczykowskiego, na spotkania w redakcji „Drogi”, uczestniczył w pracach komitetów organizacyjnych obchodów rocznicy wymarszu I kompanii kadrowej 6 sierpnia (1919) i zjazdu b. POW (1920), brał udział w uroczystościach imieninowych Pierwszego Marszałka Polski 19 marca 1924 r. w Sulejówku.

Podobnie, jak w samym PSL „Wyzwolenie”, kształtował się jego stosunek do zamachu i rządów pomajowych. Od poparcia i nadziei na realizację przez Piłsudskiego postulatów popierających go stronnictw do dezaprobaty dla systemu sprawowania władzy. Różnica będzie polegała tylko na tym, że zmiana w postawie gospodarza ze Sługocic nastąpi co najmniej z dwuletnim opóźnieniem w porównaniu z reakcjami kolegów ze stronnictwa. Jego krytyczny stosunek do władz pomajowych nigdy nie przekroczy jednak granicy, za którą niemożliwe byłoby nawiązanie w przyszłości jakiejkolwiek współpracy. W trakcie tworzenia i konsolidacji stronnictw Centrolewu Stolarski nie odegrał praktycznie żadnej roli, co w konsekwencji doprowadziło do jego całkowitej marginalizacji politycznej.

Na liście państwowej Związku Obrony Prawa i Wolności Ludu w wyborach do Sejmu III kadencji gospodarz ze Sługocic otrzymał 28 miejsce i nie uzyskał mandatu poselskiego.

15 marca 1931 r. doszło do zjednoczenia PSL „Piast”, PSL „Wyzwolenie” i Stronnictwa Chłopskiego. W trakcie debaty nad nazwą dla nowego ugrupowania zwyciężyła propozycja zgłoszona przez Stolarskiego – Stronnictwo Ludowe. Gospodarza ze Sługocic wybrano wiceprzewodniczącym Rady Naczelnej SL, ale nie odegrał on w nowej partii znaczącej roli politycznej. Brak sukcesów politycznych mogły w pewnym stopniu rekompensować przyznawane mu odznaczenia. Zarządzeniem Prezydenta RP z 16 lipca 1932 r. otrzymał on bowiem Krzyż Niepodległości z tytułu czynnych zasług dla jej odzyskania, a pięć lat później Srebrny Krzyż Zasługi za swoją działalność społeczną.

Od połowy 1934 r. Stolarski pozostawał w bliskich kontaktach z Juliuszem Poniatowskim, awansowanym na stanowisko ministra rolnictwa i reform rolnych. Rok później nadzwyczajny kongres SL podjął decyzję o bojkocie wyborów. Niezgadzająca się z tym stanowiskiem grupa 19 działaczy PSL „Wyzwolenie” i SCh wydała 8 sierpnia deklarację o opuszczeniu SL. Stolarski wraz z Maksymilianem Malinowskim i innymi rozłamowcami podjęli próbę odbudowania PSL „Wyzwolenie”, objął w nim nawet stanowisko wiceprezesa zarządu głównego. Reaktywacja stronnictwa jednak się nie powiodła i po deklaracji ideowopolitycznej płk. Adama Koca z 21 lutego 1937 r., gospodarz ze Sługocic zgłosił akces do Obozu Zjednoczenia Narodowego, a po nim, dokonało tego całe PSL „Wyzwolenie".

Stolarski był stopniowo wciągany w orbitę wpływów obozu sanacyjnego. W ostatnich dwóch latach przed wybuchem II wojny światowej, obok aktywności stricte politycznej, sporo uwagi poświęcał działalności w Komitecie do spraw Kultury Wsi przy Ministerstwie Rolnictwa i Reform Rolnych. 9 kwietnia 1938 r. nowy szef OZON, gen. Stanisław Skwarczyński powołał gospodarza ze Sługocic na stanowisko członka Rady Naczelnej Obozu, a miesiąc później wszedł on w skład prezydium rady.

Błażej Stolarski wystartował w 1938 r. w wyborach do Senatu. Znalazł się w gronie pięciu senatorów V kadencji reprezentujących województwo łódzkie. Na pierwszym posiedzeniu Senatu 28 listopada 1938 r. wyłoniono prezydium. Marszałkiem został Bogusław Miedziński, a jego zastępcami: Błażej Stolarski, Stefan Dąbkowski i dr Alojzy Pawelec. W kontekście meandrów kariery politycznej gospodarza ze Sługocic w okresie międzywojennym warto zauważyć jedną prawidłowość. Jego wzloty i upadki wyznaczały z jednej strony okresy wspierania Piłsudskiego i obozu sanacyjnego, a z drugiej – momenty pozostawania w opozycji do marszałka i ukształtowanego przez niego systemu rządów po 1926 r.