Być może wiele osób to zaskoczy, ale pierwsza opisana operacja wyłonienia stomii została wykonana już w 1710 roku, u noworodka z zarośniętym odbytem. Jak wdać podobne operacje wykonywano od kilkuset lat, jednak ich powodzenie bywało różne. Często kończyły się powikłaniami lub śmiercią pacjenta. Wydzieliny wycierano lub zbierano do szklanych pojemników. Jednorazowe worki stomijne zaczęto stosować dopiero od 1954 roku. Obecnie na samym polskim rynku jest co najmniej kilku ich producentów - Dobraniem odpowiedniego sprzętu zajmują się przeszkolone pielęgniarki stomijne tuż po zabiegu wyłonienia stomii na oddziale szpitalnym. Zdarza się jednak, że pacjent na jakiś produkt będzie uczulony. Wtedy trafia do nas i to my staramy się dobrać produkty dostosowane do jego potrzeb. Należy pamiętać, że mamy do czynienia ze schorzeniami bardzo intymnymi, o których często stomicy wstydzą się mówić. Obsługujemy obecnie na stałe pond 100 pacjentów stomijnych, większość z nich to mieszkańcy Tomaszowa i okolic - mówi Anna Burchard, farmaceutka ze sklepu medycznego w Tomaszowie Mazowieckim przy ul. Słowackiego 4.
Do najczęściej wykonywanych rodzajów stomii należą:
- Ileostomia - wytwarza się ją wtedy, kiedy niezbędne jest usunięcie całego jelita grubego. stomia łączy wtedy jelito cienkie ze skórą, otwór znajduje się po prawej stronie brzucha.
- Kolostomia tworzona jest wtedy,kiedy nie ma konieczności usuwania całego jelita grubego, a jedynie w wyniku usunięcia jego części (także w wyniku usunięcia odbytnicy). Stomię wytwarza się z jelita grubego, może być ona zabiegiem wykonywanym na pewien czas, np. kiedy planowany jest kolejny zabieg chirurgiczny w obrębie jelita grubego w wyniku którego dojdzie do przywrócenia ciągłości jelita grubego.
- Urostomia polega najczęściej na wszczepieniu moczowodów do wyizolowanej części jelita, którą następnie wyprowadza się na powierzchnię skóry.
Połączenie światła przewodu ze skórą powoduje, że wydzielina wycieka na zewnątrz bez woli pacjenta. Otwór, przez który odprowadzana jest wydzielina musi być więc odpowiednio zabezpieczony. Wykorzystuje się do tego worki na kał lub mocz - kolostomijne lub urostomijne. pacjent musi samodzielnie dbać o higienę miejsca, czyli wymieniać worki oraz pielęgnować skórę dookoła stomii. Im bliżej końca jelita grubego wykonana jest stomia, tym rzadziej można worek stomijny wymieniać.
- Z tym niestety bywa duży problem. Trzeba się tego po prostu nauczyć. Często zanim to się stanie dochodzi do stanów zapalnych. Najlepiej do nich nie dopuszczać. Wszystkim naszym pacjentom wyjaśniamy, że w przypadku niepokojących objawów należy kontaktować się z lekarzem lub z nami. Na co dzień poprzez Fundację im. dr Rode współpracujemy ze pielęgniarkami stomijnymi, które odwiedzają pacjentów w domach, jeśli jest taka potrzeba. Mieliśmy już do czynienia z bardzo poważnymi przypadkami, wynikłymi z niewiedzy lub zaniedbań. Zazwyczaj udaje się chorym pomóc - wyjaśnia Paulina Bogaczewicz ze wspomnianego wyżej sklepu medycznego.
Istnieje wiele przyczyn, dla których niezbędne jest wytworzenie stomii. Do najczęstszych należą: nowotwory jelita grubego, układu moczowego, odbytnicy; choroby zapalne jelit; polipy jelita grubego; choroba Leśniowskiego-Crohna; WZJG (wrzodziejące zapalenie jelita grubego); przetoki odbytniczo-pochwowe, przetoki odbytniczo-pęcherzowe; niedrożność moczowodów,; nowotwór gruczołu krokowego; wady wrodzone - np. rozszczep kręgosłupa; urazy w obrębie brzucha. Także niektóre operacje wymagające przerwania powłok brzusznych obarczone są ryzykiem założenia stomii. W Tomaszowskim Centrum Zdrowia podobnych zabiegów wykonuje się nawet kilkadziesiąt w skali miesiąca.
Zabiegi należą do poważnych. Nieczęsto występują powikłania. Dzieli się je na wczesne oraz późne. Do późnych zaliczamy: zwężenie stomii, wypadanie stomii, przepuklina okołostomijna. Z kolei do wczesnych należą: niedokrwienie i martwica stomii, krwawienie, zakażenie, zwężenie, wciągnięcie stomii. Żadnego z nich nie należy oczywiście lekceważyć.
Każdy pacjent (lub jego opiekun) po założeniu stomii powinien zostać przeszkolony jeszcze w szpitalu w zakresie pielęgnacji stomii. LEkarze podkreślają, że ze stomią można normalnie żyć, należy jednak nauczyć się kilku zasad pielęgnacyjnych. Do podstawowych należą:
- Czyszczenie skóry dookoła stomii z zastosowaniem białego papieru toaletowego lub ręczników kuchennych. Nie zaleca się produktów zawierających barwniki.
- Skórę dookoła stomii należy myć mydłem hipoalergicznym i dokładnie spłukiwać po myciu
- W celu założenia worka stomijnego należy wyciąć odpowiedniej wielkości otwór i szczelnie przymocować worek.
- Worki stomijne należy zawsze mieć ze sobą, aby w razie potrzeby móc je wymienić.
Kolostomię wymienia się 1-2 razy dziennie, a stolec ma prawidłową konsystencję. W przypadku pacjentów z ileostomią wymiana może być niezbędna częściej - stolec ma konsystencję półpłynną lub papkowatą, znacznie większą objętość (nawet ponad 1 litr). Treści kałowe wydalane są cały czas i zawierają w sobie enzymy podrażniające skórę. - Niestety wielu lekarzy nie chce wypisywać zleceń na większą ilość worków. W ten sposób pozbawiają nas możliwości kompleksowego zaopatrzenia - mówi tomaszowianka Joanna Rychlik, która ze stomią żyje już od ponad roku.
Bardzo ważnym aspektem jest zachowanie odpowiedniej diety. Zazwyczaj zaleca ją lekarz w zależności od tego, który rodzaj stomii został wytworzony i jaki odcinek jelita usunięty. Zazwyczaj u pacjentów z ileostomią (czyli w przypadku usunięcia całego jelita grubego) zalecana jest suplementacją witaminą B12, kwasem foliowym, witaminami A,D,E,K oraz żelazem, wapniem, magnezem i cynkiem
Dieta musi być ścisła do czasu, kiedy jelita nie zaczną normalnie pracować. Do tego czasu większość składników odżywczych podawana jest pozajelitowo. Po przywróceniu funkcji jelit pacjent zaczyna jeść - początkowo musi być na diecie płynnej, pokarmy stałe wprowadzane są stopniowo. Dieta musi być lekkostrawna, wysokobiałkowa, z ograniczeniem tłuszczu, cukrów prostych i błonnika w postaci surowej.
pacjent powinien eliminować ze swojej diety produkty, po których pojawiają się bóle brzucha, biegunka czy nudności. Należy jednak zachować różnorodność pokarmów, aby dostarczyć organizmowi wszystkich niezbędnych składników. Ważne jest także unormowanie pory posiłków - dziennie powinno się jeść 3 posiłki i 2 przekąski, najlepiej o stałych porach.
Gdybyście potrzebowali porady dotyczącej wykorzystywanego sprzętu stomijnego, pielęgnacji lub wsparcie specjalistycznej pielęgniarki zapraszamy do naszego sklepu medycznego przy ulicy Słowackiego 4. Dotychczas mieliśmy pod opieką co najmniej kilkuset pacjentów stomijnych, warto więc skorzystać z naszego doświadczenia,
Polecamy też naszego Facebooka
Napisz komentarz
Komentarze