W Białymstoku zainstalował się już Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski – zalążek przyszłego rządu Polskiej Republiki Rad, gotowy do objęcia władzy w podbitym kraju. Polacy zjednoczyli się w obliczu zagrożenia. Politycy różnych orientacji potrafili się porozumieć, o co w naszej historii nigdy nie było łatwo. Ochotnicy masowo wstępowali do wojska. W wielu szkołach średnich nie odbyły się egzaminy maturalne, gdyż całe klasy zasiliły żołnierskie szeregi, odkładając kontynuowanie edukacji na spokojniejszy czas.
15 sierpnia 1920 r. zwycięstwem Polaków zakończyła się rozstrzygająca Bitwa Warszawska, którą lord d’Abernon nazwał „osiemnastą rozstrzygającą bitwą w dziejach świata”. Rozegrana została zgodnie z planem operacyjnym, który na podstawie ogólnej koncepcji Józefa Piłsudskiego opracowali szef sztabu generalnego gen. Tadeusz Rozwadowski, płk Tadeusz Piskor i kpt. Bronisław Regulski.
Głównym celem operacji było odcięcie korpusu Gaj-Chana od armii Michaiła Tuchaczewskiego i od zaplecza oraz wydanie skoncentrowanej bitwy na przedpolu Warszawy. Nie spełniły się
marzenia Lenina i Trockiego o „eksporcie” rewolucji do Niemiec i innych krajów zachodniej Europy, co spowodowałoby destabilizację kontynentu, a niewykluczone, że i wcześniejszy wybuch II wojny światowej.
Niepodległość Polski została uratowana. Do języka polskiego na stałe weszło określenie „Cud nad Wisłą”. Choć pierwotnie miało deprecjonować zasługi Józefa Piłsudskiego, to wkrótce zaczęło żyć własnym życiem i powszechnie kojarzone jest z męstwem polskiego żołnierza, które obroniło Polskę przed bolszewicką agresją.
W II Rzeczypospolitej 15 sierpnia stał się Świętem Żołnierza, ustanowionym rozkazem Ministra Spraw Wojskowych gen. broni Stanisława Szeptyckiego z dnia 4 sierpnia 1923 roku: "W dniu tym wojsko i społeczeństwo czci chwałę oręża polskiego, której uosobieniem i wyrazem jest żołnierz.
W rocznicę wiekopomnego rozgromienia nawały bolszewickiej pod Warszawą święci się pamięć poległych w walkach z wiekowym wrogiem o całość i niepodległość Polski". Święto Żołnierza nie zostało nigdy odwołane równorzędnym lub wyższym aktem. Obchodzono je uroczyście w okresie II wojny światowej w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie, a następnie w Wojsku Polskim do 1947 r.
W następnych latach zaniechano jego obchodów, niejako skazując na urzędowe zapomnienie (choć formalnie nie zostało nigdy odwołane). Oficjalnie obchody Święta Wojska Polskiego w dniu 15 sierpnia przywrócił Sejm RP w 1992 r.
Przedstawiamy kilka afiszy kolportowanych w Tomaszowie w okresie wojny polsko-rosyjskiej 1920 r. oraz fotografii tomaszowian służących wówczas w Wojsku Polskim (ze zbiorów Muzeum w Tomaszowie Mazowieckim).
Napisz komentarz
Komentarze