Tym razem eksperci przyjrzeli się twardym danym, czyli sprawdzili, jak samorządowcy dysponowali finansami. Podstawą do stworzenia tego obszernego rankingu były oficjalne sprawozdania, jakie samorządy składają do Regionalnej Izby Obrachunkowej. Aby rzetelnie porównać dane, stworzono specjalny system uwzględniający takie zagadnienia jak: dochody, wydatki inwestycyjne, obciążenia czy pozyskiwanie pieniędzy z UE.
Epidemia COVID-19 i spowodowane nią zmiany odbiły się na każdej sferze życia społecznego, w tym na funkcjonowaniu samorządów. To był swojego rodzaju test na wytrzymałość adaptacyjność władz lokalnych. Niedociągnięcia i błędy w działaniu samorządów, często niewidoczne w poprzednich latach, ujawniły się z całą ostrością.
Z kolei stosujący efektywne formy zarządzania pokazali w kryzysowej sytuacji swoje możliwości oraz skuteczność.
Można z pewnością stwierdzić, że spowodowany epidemią kryzys udowodnił, że w Polsce samorządność jest. Chociaż nie ma rozwiązań idealnych, nasze samorządy, które istnieją ledwie 30 lat po raz kolejny, udowodniły swoją żywotność i efektywność.
Prof. Bartłomiej Nita, prorektor ds. finansów i rozwoju Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, podczas prezentacji wyników w Karpaczu mówił, że celem tej akcji jest nakreślenie kondycji finansowej samorządów. „Dodatkowo uwzględniliśmy wpływ pandemii na kondycję samorządów. Uzupełniliśmy powadzone analizy o nakłady prowadzone na przeciwdziałanie i usuwaniem skutków pandemii. Zachowaliśmy te same kryteria oceny, te same wskaźniki, co w latach ubiegłych – dla zachowania porównywalności tego rankingu.” – tłumaczył.
Grzegorz Czarnocki, wiceprzewodniczący Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych przyznał jednak, że pandemia odbiła się na finansach gmin i miast. Nastąpiło pewne załamanie, ale nie jest drastyczne. „Jeśli patrzymy na zbiorcze wykonanie budżetu i dynamikę dochodu w stosunku do roku 2019 – to ogólnie dynamika ta była dodatnia, dochody ogółem wzrosły o 9,5 proc.” – mówił Czarnocki.
Jak zbadano samorządy
Do oceny kondycji finansowej wybrano siedem wskaźników.
Udział dochodów własnych w dochodach ogółem - pokazuje, jaką część dochodów budżetu ogółem stanowią dochody własne. Relacja ta nazywana jest wskaźnikiem samodzielności finansowej i traktowana jest jako podstawowy miernik oceny tej samodzielności. Poziom wskaźnika informuje o możliwości prowadzenia polityki dochodowej. Wzrost wartości zwiększa możliwości decyzyjne jednostek samorządu terytorialnego w zakresie przeznaczenia dochodów własnych. W sytuacji, gdy wskaźnik spada, oznacza to większe uzależnienie jednostki samorządu od transferów z budżetu państwa. Spada on, gdy mamy do czynienia z dekoniunkturą i wzrostem bezrobocia.
Relacja nadwyżki operacyjnej do dochodów ogółem - jest jednym z ważniejszych wskaźników, bowiem wartość nadwyżki operacyjnej służy często do opracowywania innych wskaźników finansowych wykorzystywanych do przeprowadzania analizy i oceny sytuacji finansowej jednostek samorządu terytorialnego. Istotą wskaźnika relacji nadwyżki operacyjnej do dochodów ogółem jest pokazanie stopnia, w jakim jednostka samorządu mogłaby zaciągać nowe zobowiązania w stosunku do osiągniętych dochodów. Im wyższa jego wartość, tym większe są możliwości danej jednostki w zakresie działań inwestycyjnych.
Udział wydatków inwestycyjnych w wydatkach ogółem - jego walorem informacyjnym jest pokazanie, jaką część wydatków ogółem stanowią wydatki inwestycyjne. Im wyższa relacja, tym dana jednostka wykazuje się większą działalnością inwestycyjną, ukierunkowaną na rozbudowanie nie tylko infrastruktury technicznej, ale także infrastruktury społecznej.
Udział środków europejskich w wydatkach ogółem – środki europejskie stanowią jedno z dodatkowych, a przy tym bardzo istotnych, źródeł finansowania działalności jednostek samorządu terytorialnego. Ich pojawienie się w systemie zasilania finansowego wpływa na zwiększenie potencjału inwestycyjnego, przez co traktowane są one jako istotny czynnik rozwoju lokalnego. Generalnie, im większy wolumen środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej, tym większe możliwości rozwojowe
Relacja zobowiązań do dochodów ogółem - obrazuje udział zobowiązań ogółem jednostki samorządu terytorialnego w dochodach ogółem, czyli poziom zadłużenia jednostki. Wzrost zobowiązań w stosunku do dochodów może prowadzić do usztywnienia budżetu.
Udział podatku dochodowego od osób fizycznych w dochodach bieżących - w swoim charakterze zbliżone są one bardziej do transferów zewnętrznych a zaliczenie ich do dochodów własnych – zdaniem części autorów – tylko pozornie wpływa na zwiększenie samodzielności dochodowej.
Dla celów porównawczych, w tegorocznym badaniu zostały wykorzystane te same kryteria oceny, które pojawiały się w Rankingach Finansowych Samorządu Terytorialnego w Polsce w latach poprzednich. Podyktowane to zostało przede wszystkim – po konsultacjach ze środowiskiem samorządowym – potrzebą stworzenia możliwości porównania uzyskiwanych wyników przez poszczególne jednostki w dłuższym okresie czasu oraz powszechną akceptacją wybranych wskaźników.
Wskaźniki oceny kondycji finansowej jednostek samorządu terytorialnego oraz ich charakter
Otrzymane wyniki zostały posortowane według wartości zmiennej syntetycznej od największej do najmniejszej dla odpowiedniej grupy jednostek samorządu terytorialnego. Dodatkowo umieszczono tam obliczoną zmienną – dystans. Jest to różnica wartości wskaźnika danej gminy (wyrażona w punktach procentowych) względem wartości wskaźnika lidera (różnica względna). Pokazuje ona nie tylko pozycję w rankingu, ale również to, o ile odbiega dana jednostka od lidera w grupie.
Wyniki
W grupie 1533 gmin wiejskich w 2020 roku najlepsze wyniki uzyskały:
1. Chojnice (woj. pomorskie)
2. Baranów ( woj. wielkopolskie)
3. Dobra Szczecińska (woj. zachodniopomorskie)
4. Kleszczów (woj. łódzkie)
5. Stawiguda (woj. warmińsko-mazurskie)
6. Solina (woj. podkarpackie)
7. Kobierzyce (woj. dolnośląskie)
8. Osielsko (woj. kujawsko-pomorskie)
9. Michałowice (woj. mazowieckie)
10.Jarocin (woj. podkarpackie)
W grupie 642 gmin miejsko-wiejskich w 2020 roku najlepsze wyniki uzyskały:
1. Poddębice (woj. łódzkie)
2. Konstancin-Jeziorna (woj. mazowieckie)
3. Łomianki (woj. mazowieckie)
4. Morawica (woj. świętokrzyskie)
5. Brwinów (woj. mazowieckie)
6. Choroszcz (woj. podlaskie)
7. Halinów (woj. mazowieckie)
8. Jelcz-Laskowice (woj. dolnośląskie)
9. Stryków (woj. łódzkie)
10. Brzeszcze (woj. małopolskie)
W grupie 236 gmin miejskich w 2020 roku najlepsze wyniki uzyskały:
1. Podkowa Leśna (woj. mazowieckie)
2. Jordanów (woj. małopolskie)
3. Puszczykowo (woj. wielkopolskie)
4. Szklarska Poręba (woj. dolnośląskie)
5. Polanica-Zdrój (woj. dolnośląskie)
6. Hel (woj. pomorskie)
7. Józefów (woj. mazowieckie)
8. Imielin (woj. śląskie)
9. Świdnik (woj. lubelskie)
10. Ząbki (woj. mazowieckie)
W grupie 66 miast na prawach powiatów w 2020 roku najlepsze wyniki uzyskały:
1. Poznań
2. Tychy
3. Gliwice
4. Warszawa
5. Gdańsk
6. Katowice
7. Sopot
8. Świnoujście
9. Sosnowiec
10. Bielsko-Biała
W grupie 314 powiatów ziemskich w 2020 roku najlepsze wyniki uzyskały:
1. powiat wrocławski (woj. dolnośląskie)
2. powiat bydgoski (woj. kujawsko-pomorskie)
3. powiat poznański (woj. wielkopolskie)
4. powiat pruszkowski (woj. mazowieckie)
5. powiat bielski (woj. śląskie)
6. powiat gdański (woj. pomorskie)
7. powiat warszawski zachodni (woj. mazowieckie)
8. powiat wołomiński (woj. mazowieckie)
9. powiat krakowski (woj. małopolskie)
10. powiat grudziądzki (woj. kujawsko-pomorskie)
Jak w tej stawce plasuje się Tomaszów?
W rankingu gmin miejskich Tomaszów Mazowiecki zajmuje 146 pozycję. Dokładny poziom wskaźników znajdziecie w tabeli poniżej. Dystans jaki dzieli nas do lidera zestawienia to aż 41 procent.
Z kolei powiat tomaszowski zajmuje pozycje 78.
Jak widać sporo jest do zrobienia i daleka droga przed nami aby przesuwać się w górę zestawienia. Pomóc powinny fundusze europejskie, które wkrótce zaczną się pojawiać
Napisz komentarz
Komentarze