Przejdź do głównych treściPrzejdź do wyszukiwarkiPrzejdź do głównego menu
poniedziałek, 7 lipca 2025 23:30
Reklama
Reklama

Gorący temat w lokalnej tomaszowskiej publicystyce

Wielokulturowość przedwojennego Tomaszowa Mazowieckiego nie jest żadną tajemnicą. Mieszkali tu (nie zawsze zgodnie) Polacy, Niemcy, Żydzi, Rosjanie ale i przedstawiciele innych nacji. Szczególnie liczna była społeczność żydowska. Co ciekawe byłą ona bardzo aktywna społecznie i kulturalnie. Wydała także własną prasę. Wśród funkcjonujących u nas gazet był między innymi miesięcznik "Tomaszów". Jaką tematykę gazeta mogła poruszać w maju 1935? Mimo, że niemiecka Kryształowa Noc wydarzyła się trzy lata później. Artykuły poruszały temat rasizmu. Poniżej treść jednego z opublikowanych tekstów..

Jan Koral

Reklama

RASIZM w świetle współczesnej nauki

W wieku XX, zwłaszcza w latach powojennych, wzmogły się silnie zainteresowania zagadnieniami rasowymi. To też na ostatnie dopiero lata przypada bujny rozkwit nauki antropologii. Antropologia opierając się na fizycznej strukturze człowieka, t. j. na budowie kośćca, zwłaszcza czaszki, oraz na pigmentacji skóry, włosów i oczu, potrafiła dopiero ostatnio należycie uwypuklić różnice, zachodzące między poszczególnemu jednostkami ludzkimi, grupując ludzi w pewne ściśle określone
typy rasowe.

Główną przeszkodą dla prawidłowego rozwoju antropologii było to, że dawniejsi uczeni nie potrafili w swoich klasyfikacjach rasowych abstrahować od pojęć czysto etnicznych Nawet tak wybitny antropolog francuski G. Deniker stworzył np dla Melanezyjczyków oddzielną ״rasę melanezyjską“, choć w Melanezji występują identyczne składniki rasowe, co i na kontynencie afrykańskim. To też dzisiejsza antropologia stara się o odszukanie identycznych składników ras wśród ludów niekiedy bardzo odległych 

Terytoria rasowe nie mają nic wspólnego z terytoriami etnograficznymi, dwa bowiem obce sobie narody mogą być identyczne pod względem rasowym oraz w łonie jednego narodu mogą występować rozmaite składniki rasowe, Takie wyrażenia, jak ״rasa francuska”, ״rasa niemiecka" ,rasa polska" I t. p., są zupełnym nonsensem, ponieważ z łatwością można by znaleźć śród Francuzów, Niemców i Polaków przedstawicieli tychże samych ras, prawie wszystkie bowiem narody europejskie posiadają te same składniki rasowe

W związku z tą sprawą warto się zastanowić nad tern, czy istnieją narody, jednolite pod względem typu rasowego. Kiedyś, w zamierzchłej przeszłości, poszczególne rody, a może i szczepy, były najprawdopodobniej ״czyste“ w znaczeniu rasowym. Następnie jednak, dzięki gromadnym wędrówkom i podbojom słabszych szczepów, poszczególne plemiona zaczęły się mieszać ze sobą, tak że dzisiejsze narody są produktem wzajemnego krzyżowania się rozmaitych elementów rasowych.

Trudno więc mówić w dzisiejszych warunkach o czystości rasowej. Względną czystość rasy zachować mogły li tylko narody, żyjące w odosobnieniu, najczęściej zamknięte niedostępnym terenem; lecz i tam zwolna przenikają wpływy sąsiednich ludów. A jednak, wbrew dotychczasowym poglądom o czystości rasy, powstał nowy prąd naukowo-polityczny, t. zw. rasizm.

Podłożem rasizmu jest antropologja, ściśle przystosowana dla celów politycznego nacjonalizmu. Rasizm zmierza do wykazania ekskluzywności i wyższości swojego ״narodowego składnika rasowego” nad innymi składnikami. Rasizm niemiecki, który stał się we współczesnych Niemczech niejako państwową religią, przeciwstawia ״rasie germańskiej” inne rasy, jako niżej stojące w swym rozwoju i obce narodowi niemieckiemu.

Ponieważ jednak antropologja nie zna terminu ״rasa germańska“, rasiści przeto zaczęli używać naukowego terminu ״rasa nordyczna“. W tym miejscu muszę w kilku słowach scharakteryzować najważniejsze rasy. Europę zamieszkują cztery zasadnicze rasy, mianowicie: 1) rasa nordyczna, (wysokorosła, długogłowa, o jasnych włosach), 2) rasa śródziemnomorska, (niskorosła, długogłowa, o ciemnych włosach), 3) rasa armenoidalna (średniorosła, krótkogłwa, o ciemnych włosach) i 4) rasa laponoidalna, (niskorosła, krótkogłowa, o ciemnych włosach). 

Poza tem na peryferiach wschodnich i południowych występują jeszcze inne składniki rasowe, pochodzenia azjatyckiego lub afrykańskiego. Wyżej wymienione rasy rzadko kiedy występują w stanie czystym; najczęściej są one ze sobą skrzyżowane, tworząc, na podstawie mendelistycznego mechanizmu dziedziczenia, mieszane typy rasowe. Zwrócić muszę przy tem uwagę, że dopiero polskiej nauce, a przede wszystkim znakomitemu uczonemu prof. J. Czekanowskiemu, przypadła w udziale wykazać, że większość typów rasowych, występujących na terytorium Europy, to tylko wynik wzajemnego wykrzyżowania się zasadniczych ras.

Rasa nordyczna istotnie rozpowszechniona jest przede wszystkiem wśród narodów germańskich, przy czem absolutną większość uzyskuje na półwyspie Skandynawskim i w Szkocji. Jeśli się zastanowić nad siłą liczebną elementu nordycznego w Niemczech, należy skonstatować, że zaledwie wybrzeża morza Północnego i Bałtyckiego posiadają bezwzględną przewagę składnika nordycznego; im dalej na południe, tym bardziej maleje element nordyczny.

Niemcy środkowe są terenem, na którym równoważą się składniki nordyczny i laponoidalny, przy znacznej przymieszce elementu śródziemnomorskiego i armenoidalnego. Za to południowe Niemcy całkiem zmieniają już swą strukturę antropologiczną, ponieważ na plan pierwszy wybijają się typy laponoidalny i armenoidalny, a przede wszystkim ich mieszaniec, tzw. typ alpejski; rasa nordyczna zredukowana zostaje do rzędu li tylko poważniejszej przymieszki.

Jak więc przedstawia się teoria rasistowska w zastosowaniu do terytorium, zamieszkiwanego przez naród niemiecki? Odpowiedź jest jasna: należałoby uznać Niemców południowych, a częściowo i środkowych za ludzi ״niższej kategorii”, obcych przybyszów niegermańskiego pochodzenia, bo przecie każdy prawdziwy Germanin ma pono reprezentować sobą rasę nordyczną

Te rozważania, oparte na danych antropologicznych, mocno podkopują nacjonalistyczną tendencję rasizmu. Bo też twórcom rasizmu szło przede wszystkiem o wprowadzenie w czyn programu antysemickiego; dlaczego jednak postanowili oni oprzeć swój program o podłoże antropologiczne, nazywając ową ideę rasizmem, pozostaje dotąd zagadką. Gdyby współcześni rasiści chcieli sobie zadać nieco trudu, aby dokładnymi (przyrządami pomiarowymi określić przynależność rasową swoich obywateli, okazałoby się bezwzględnie, że większość  ludności nie jest typu nordycznego, przeciwnie zaś wielu żydów, uznanych wedle zasad rasistowskich za ludzi rasowo odmiennych, uznać należałoby za nordyków.

W ten sposób rasizm zatraciłby swą zasadniczą cechę polityczną - nacjonalizm. Wobec tego stanu rzeczy coraz częściej słyszy się o przeciwstawianiu ״rasie semickiej ״ ״rasy aryjskiej". Przeciwstawienie to jest logiczniejsze z punktu widzenia programu politycznego, ale, przez użycie terminów lingwistycznych, wręcz podkopuje antropologiczną podstawę rasizmu. Można bowiem mówić o językach (względnie ludach) aryjskich i semickich, lecz nie o rasie aryjskiej czy semickiej. Muszę przy tem nadmienić, że nazywanie Indoeuropejczyków Aryjczykami jest z gruntu fałszywe, ponieważ grupa aryjska jest tylko jedną z wielu grup wielkiej rodziny języków indoeuropejskich; Aryjczykami w ścisłym tego słowa znaczeniu są tylko ludy Indji i Iranu, a zatem ludy, zamieszkujące Azję; w Europie Aryjczycy reprezentowani są tylko przez... Cyganów, którzy są (jak wiadomo) wychodźcami z Indii Wschodnich i mówią jednym z narzeczy nowo-indyjskich.

Przechodzę z kolei do omówienia odrębności t. zw. ״rasy semickiej”, Antropologia polska nie zna tego terminu, można się jednak domyśleć, że chodzi tu o t. zw typ orientalny, głównie rozpowszechniony wśród ludów arabskich (a zatem sernickich) i indoirańskich (aryjskich), w Europie zaś na półwyspie Pirenejskim, Malcie i Sycylii. Typ orientalny, zbliżony do rasy armenoidalnej (hipotetycznie jej mieszaniec), różni się odeń czaszką nieco wydłużoną, ciemniejszą pigmentacją skóry, włosami dość kędzierzawemi, i prostym nosem, w przeciwieństwie, do orlego nosa rasy armenoidalnej.

Dokładną systematyzację struktury rasowej żydów zawdzięczamy przede wszystkim badaniom Dr. S. Czortkowera, który wyróżnia wśród dzisiejszych żydów trzy następujące formacje antropologiczne: 1) żydzi krajów śródziemnomorskich (tzw spanjole), popularnie przezwani grupą sefardyjską, 2) żydzi Europy środkowej i wschodniej, popularnie przezwani grupą aszkenazyjską, i 3) żydzi Kaukazu i Armenii. Najbardziej archaiczną, zbliżoną do dawnych Żydów, strukturę antropologiczną wykazują Spanjole, ponieważ najliczniej jest wśród nich reprezentowany składnik orientalny, tak charakterystyczny dla wszystkich ludów semickich, a przede wszystkim dla Arabów. Żydzi Kaukazu i Armenii przepojeni zostali krwią tamtejszej ludności, także większość absolutną uzyskał wśród nich element armenoidalny, spychając składnik orientalny na drugie miejsce.

Nas w tym wypadku, w związku z teorią rasistowską, najbardziej interesuje grupa żydów Europy środkowej i wschodniej. Otóż, ta formacja jest najbardziej odchylona od pierwotnego typu rasowego Żydów, ponieważ charakterystyczny składnik semicki, t.zw. typ orientalny, został zepchnięty na ostatnie miejsce, na plan pierwszy zaś wybiły się cztery zasadnicze rasy europejskie, z których żadna nie osiągnęła większości bezwzględnej.

Na czem więc polega różnica między ״rasą semicką" a ״aryjską”? Chyba na tem, że żydzi posiadają jeszcze przymieszkę typu orientalnego, obcego dla ludności Europy środkowej. W porównaniu z ludnością polską, dają się zaobserwować pewne różnice, ponieważ żydzi polscy posiadają (poza przymieszką typu orientalnego) spory odsetek typu armenoidalnego (t.zw. nos semicki jest przede wszystkim charakterystyczny dla Ormian), podczas gdy wśród rdzennych Polaków typ armenoidalny jest najmniej licznie reprezentowany; jedynie w Małopolsce element armenoidalny osiąga poważniejsze znaczenie. Nie brak jednak wśród żydów i typowych przedstawicieli rasy nordycznej, a badania, przeprowadzone nad żydami warszawskimi, wykazały nawet, że pierwiastek nordyczny osiąga wśród nich przewagę ilościową.

W Niemczech różnice są stanowczo mniejsze, ponieważ w Niemczech południowych i częściowo środkowych element armenoidalny ma większe znaczenie, niż w Polsce; tak samo wśród ludów germańskich i żydów składnik śródziemnomorski liczniej jest reprezentowany, niż wśród Polaków.

Reasumując wszystkie dotychczasowe badania nad ludnością żydowską Europy środkowej i wschodniej, stwierdzić należy, żęta grupa żydów rasowo najbardziej zbliżona jest do ludności niektórych okolic Niemiec, zwłaszcza Frankonji. Jest to tym bardziej prawdopodobne, ponieważ t.zw. jęz żydowski jest właściwie zmienionym narzeczem frankońskiem języka niemieckiego, co wskazuje na pewną łączność żydów z ludnością Frankonji w czasie, gdy się jeszcze nie wyizolowali w gettach,

W ten sposób antropologia zadaje cios nieubłagany naukowej podstawie rasizmu. Rasizm w połączeniu z nacjonalizmem nie może się żadną miarą oprzeć druzgocącym dowodom ściśle naukowym. Błąd naukowy rasizmu polega przede wszystkim na tym, że terytoria rasowe absolutnie się nie pokrywają z terytoriami narodowymi i rasizm, ujęty w karby rozważań naukowych, mógłby mieć rację bytu tylko na podłożu kosmopolitycznym (nigdy narodowymi) Np. przedstawiciele rasy nordycznej i chwalcy jej doskonałości mogliby się organizować dla ochrony rasy nordycznej, nie dopuszczać do żadnych krzyżowań z odmiennymi rasami; ale wśród tychże zorganizowanych nordyków byliby reprezentanci wszystkich prawie narodów europejskich, a nie brak byłoby wśród nich i żydów-nordyków. Lecz tak pojęty rasizm zatraciłby swe ostrze nacjonalistyczne i antysemickie, a przeciwnie, wytworzyłby ściślejsze współżycie obcych narodów na gruncie jedności rasowej,.

Jeśli jednak idzie o dobro i dalszy rozwój ludzkości; samo życie wykazało (jak słusznie zaznaczył uczony niemiecki Kretschmer w swym arcyciekawe studium p.t ״Ludzie genialni“), że jednostki wybitnie uzdolnione i genialne przychodziły na świat na ziemiach, najbardziej mieszanych ras. Względnie czysta rasa nie sprzyja rozwojowi myśli, to też wzajemne krzyżowanie się ras ludzkich uznać należy za i prawdziwe dobrodziejstwo, wzmaga ono bowiem tężyznę myśli i ducha

Źródło artykułu: Tomaszów. Ilustrowany Miesięcznik Społeczno Literacki - Maj 1935

Reklama

Podziel się
Oceń

Napisz komentarz

Komentarze

Jurek 11.12.2023 19:37
Podoba mi się ten tekst. W pełni zgadzam się z nim.Swego czasu Kazimierz Kuc (wybitny reżyser) powiedział..." Polak jest mieszaniną Niemca Rosjanina i Żyda"...i w tym jest nasza siła.

Reklama

Opinie

Mariusz StrzępekMariusz Strzępek

Pan radny Kazimierz Mordaka w niespełna rok samorządowej kadencji stał się czołowym hejterem tomaszowskiej Platformy Obywatelskiej. W pełnych pogardy wpisach poddaje krytyce każdego, kto tylko mu się z jakichś powodów nie podoba. Tymczasem radnemu brakuje podstawowej wiedzy, niezbędnej do sprawowania mandatu

Bohaterowie literaccy, komiksowi, historyczni często posiadają własne konie. Słynny ostatnio Zorro jeździł na Tornado, Don Kichot dosiada Rosynanta, Aleksander Wielki, z kolei Bucefała. Miał Kasztankę, marszałek Piłsudski. A i Napoleon był dumny ze swego Marengo. Tymczasem tomaszowscy samorządowcy mogą zasłynąć co najwyżej tym, że z własnymi końmi na rozumy się zamienili. Trochę złośliwy wstęp, ale jest odpowiedzią na złośliwości kierowane w moim kierunku, wypada więc odpłacić końskim dowcipem, bo bardziej subtelnego adresat mógłby nie zrozumieć. Tomaszowscy radni Koalicji Obywatelskiej z Rady Powiatu Tomaszowskiego takie wrażenie niestety robią. Brak wiedzy merytorycznej próbują nadrabiać internetowym hejtem. Ludzie ci oporni są na wiedze nie tylko wynikającą z lektury książek, aktów prawnych, obowiązującego orzecznictwa, ale też z doświadczenia. Można wybaczyć takie zachowanie panu Kazimierzowi Mordace, który w telewizji chwali własnego wnuczka, który nie lubi się uczyć, ale za to nauczył się jeździć ciągnikiem, ale pozostałym już chyba nie. Wszak uważają się lepszy gatunek ludzki, z pogarda traktujący otoczenie oraz każdego, kto myśli inaczej. O co chodzi? Już wyjaśniam
Reklama

Leasing aut w Warszawie: jakie korzyści niesie ze sobą ta forma finansowania?

Leasing aut w Warszawie zyskuje na popularności jako atrakcyjna forma finansowania, zarówno dla firm, jak i osób prywatnych. Umożliwia korzystanie z nowego samochodu bez konieczności angażowania dużego kapitału na zakup. Zamiast tego płacisz miesięczne raty, a po zakończeniu umowy możesz auto wykupić, oddać lub wymienić na nowsze. Przyjrzyjmy się bliżej, jakie konkretne korzyści niesie ze sobą leasing w stolicy.Data dodania artykułu: 07.07.2025 12:16
Leasing aut w Warszawie: jakie korzyści niesie ze sobą ta forma finansowania?

WeNet ogłasza powołanie Joanny Plona na stanowisko prezeski Grupy oraz przedstawia nową strategię rozwoju

Od 1 lipca 2025 roku stanowisko prezeski zarządu Grupy WeNet objęła Joanna Plona, zastępując Michała Wrzesińskiego, co-foundera WeNet, który przechodzi do Rady Nadzorczej. Jednocześnie firma ogłasza nową strategię rozwoju, której celem jest wzmocnienie pozycji WeNet jako partnera technologicznego dla przedsiębiorców z sektora MŚP, oferującego szeroki wachlarz rozwiązań opartych na AI, wspierających ich w budowaniu obecności online, zarządzaniu relacjami z klientami oraz operacjach biznesowych. W ten sposób WeNet chce dać przedsiębiorcom narzędzia, które do tej pory były zarezerwowane głównie dla największych organizacji.Data dodania artykułu: 07.07.2025 12:13
WeNet ogłasza powołanie Joanny Plona na stanowisko prezeski Grupy oraz przedstawia nową strategię rozwoju

25 proc. Polaków padło ofiarą naruszenia prywatności danych; zwykle zmieniają hasło

Co czwarty Polak doświadczył naruszenia prywatności danych - wynika z badania firmy Huawei. 64 proc. ofiar zmienia hasła i jest to najczęstsza reakcja na incydent. Około jedna trzecia Polaków zadeklarowała, że zawraca uwagę na kwestię danych w aplikacjach i mediach społecznościowych.Data dodania artykułu: 06.07.2025 15:12
25 proc. Polaków padło ofiarą naruszenia prywatności danych; zwykle zmieniają hasło

215 zarzutów dla lekarza za wystawianie recept na środki odurzające

215 zarzutów wystawienia 271 recept na leki zawierające substancje psychoaktywne usłyszał lekarz z Łodzi zatrzymany przez policjantów z komendy wojewódzkiej. Według policji udzielał też teleporad i wystawiał zwolnienia lekarskie. Lekarzowi grozi do 8 lat więzienia. Śledztwo jest rozwojowe.Data dodania artykułu: 06.07.2025 09:36
215 zarzutów dla lekarza za wystawianie recept na środki odurzające
Reklama

Polecane

Czy remont ulicy Dąbrowskiej ruszy jeszcze w tym roku?

Czy remont ulicy Dąbrowskiej ruszy jeszcze w tym roku?

Jest to bardzo prawdopodobne. Wszystko jednak zależy od ministra infrastruktury, Dariusza Klimczaka. Aby mogły ruszyć prace, potrzebna jest jego zgoda na przesunięcie środków, jakie pozostały z dotacji, jaką Powiat otrzymał na remont mostu przy ulicy Modrzewskiego. Pierwotnie planowano przebudować skrzyżowanie ulic Nowowiejskiej i Konstytucji 3-go maja. Jednak prace należy zakończyć do końca roku. A to jednak zbyt krótki czas, zważywszy na konieczność uwzględnienia istniejącej już infrastruktury technicznej, w tym możliwych kolizji. Dużo prostsze może być wykonanie niespełna kilometra drogi od ulicy Bema w kierunku Kolonii Zawada. Projekt budowlany jest już gotowy. Ulica ta jest wlotem do miasta będącym w najgorszym stanie technicznym. Do przebudowy samorząd przygotowuje się od wielu lat. Po prawej stronie ma powstać ciąg pieszo rowerowy, po lewej utrzymane zostaną miejsca parkingowe. Koszt inwestycji to ok. 5 milionów złotych. 2,5 miliona powiat będzie musiał dołożyć.Data dodania artykułu: Wczoraj, 16:08 Liczba komentarzy: 3
„Przepiękne!”  w ramach cyklu Kultura DostępnaKino Kobiet w Heliosie z komedią romantyczną „Materialiści”W Arenie Lodowej zmienili PrezesaCzy remont ulicy Dąbrowskiej ruszy jeszcze w tym roku?Zaginiony Arkadiusz ŚwiderekZaginął 46-letni Sebastian Majewski z Tomaszowa MazowieckiegoBędą protestować przeciwko emigrantom.Letnia Scena Artystyczna 2025 wystartowałaOd 5 lipca nowe zakazy dotyczące sprzedaży e-papierosów i paleniaLudzie listy piszą.  Dwie czy jedna? Może jednak dać ludziom wybór?Tomaszowscy siatkarze wystartują 13 wrześniaGmina Tomaszów apeluje do mieszkańców o racjonalne gospodarowanie wodą
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama

Wasze komentarze

Autor komentarza: XxxTreść komentarza: Mam nadzieję , że przy przebudowie zostaną uwzględnione punkty oświetlenia . Ostatnia latarnia - koniec płotu cmentarza , kolejna…. No właśnie - na odcinku kilometra brak . Najgorzej do pierwszych zabudowań na Dąbrowie - 500 metrów ciemniały i ostry zakręt . Jak dojdzie do tragedii to może w końcu ktoś otworzy oczy - tylko , że dla kogoś będzie już za późnoŹródło komentarza: Czy remont ulicy Dąbrowskiej ruszy jeszcze w tym roku?Autor komentarza: StrongTreść komentarza: Ciapole i innej maści niechciani, nielegalni nachodzcy wypad z Polski. Nikt ich tu nie chce. Nie ma tu miejsca dla takiego towarzystwa, przestępców. W proteście powinno wziąć jak najwięcej Tomaszowian, by wyrazić swój sprzeciw. Teraz tylko Polska 🇵🇱 bez niechcianych imigrantów. Niech ruszają do Niemiec zadomowić się u Merkel i innych chętnych na inżynierów i lekarzy 🤣Źródło komentarza: Będą protestować przeciwko emigrantom.Autor komentarza: zasłyszane na ryneczkuTreść komentarza: Ludziska na ryneczku też tylko o tym temacie, niekończące się dyskusje. Strach i niepewność bo albo dekapitacja mniej bolesna albo pod żebra a tu już grom cierpienia dla nieszczęśnika.Źródło komentarza: Będą protestować przeciwko emigrantom.Autor komentarza: StrongTreść komentarza: Edziu nie obiecuj, tylko przyjdź... sprawdzimy ten kij, czy wytrzyma na twojej główce. Tylko nie chowaj się po bramach... czekamy :-)Źródło komentarza: Będą protestować przeciwko emigrantom.Autor komentarza: małolatTreść komentarza: Z grodzkiej dzwonili i kazali utrzymać za wszelką cenę zielony lad !Źródło komentarza: Gmina Tomaszów apeluje do mieszkańców o racjonalne gospodarowanie wodąAutor komentarza: PioTrybTreść komentarza: Piotrków dziękuję Tomaszowie za wsparcie !już u nas są inżynierowie!Źródło komentarza: Będą protestować przeciwko emigrantom.
Reklama
Reklama

Napisz do nas

Zachęcamy do kontaktu z nami za pomocą formularza. Możecie dołączyć zdjęcia i inne załączniki. Podajcie swojego maila ułatwi to nam kontakt z Wami
Reklama
Reklama
Reklama