Przejdź do głównych treściPrzejdź do wyszukiwarkiPrzejdź do głównego menu
środa, 30 lipca 2025 22:08
Z OSTATNIEJ CHWILI:
Reklama
Reklama

Trzecie życie "stacyjki Reymonta"

W Skansenie Rzeki Pilicy ruszyła długo oczekiwana odbudowa drewnianego budynku dawnej poczekalni kolejowej z Czarnocina. Przypomnijmy, że obiekt, który z uwagi na swoje cenne i niepowtarzalne walory architektoniczne i historyczne wpisano przed 5 laty do rejestru zabytków, w listopadzie ub. roku został zdemontowany i przetransportowany w elementach do Tomaszowa, by rozpocząć tu swoje już… trzecie życie.

Trzeba bowiem wiedzieć, że poczekalnia z przystanku kolejowego „Czarnocin” (dawna nazwa „Wolbórka”) została zbudowana w latach 80-tych XIX wieku. Była to jedna z kilku lub kilkunastu identycznych, drewnianych budowli, wykonanych w warsztatach kolejowych w Warszawie i ustawionych wzdłuż ówczesnej kolei warszawsko-wiedeńskiej. Poczekalnia z Czarnocina, jako jedyna z nich, przetrwała do dzisiaj, zmieniając już dwukrotnie swoją lokalizację.

Podczas II wojny światowej z rozkazu niemieckich władz okupacyjnych poczekalnię tę przeniesiono na drugą stronę torów na przystanku Czarnocin, łącząc ją ze wzniesioną tu nieco wcześniej murowaną nastawnią. Swoją rolę budynek ten spełniał do 2003 roku, kiedy przestał być użytkowany przez PKP. Opuszczona i pozbawiona należytej opieki drewniana poczekalnia zaczęła niszczeć w zastraszającym tempie. Oprócz czynników atmosferycznych przyczyniali się do tego wandale, którzy dewastowali budynek z zewnątrz i wewnątrz, a nawet rozpalali w środku ognisko.

W tym czasie toczyły się długotrwałe pertraktacje urzędu konserwatorskiego z PKP z władzami samorządowymi gminy Czarnocin, początkowo zainteresowanymi przejęciem tego obiektu. Ostatecznie jednak piotrkowska delegatura Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Łodzi uwzględniła wniosek Skansenu Rzeki Pilicy, wyrażając w październiku ub. roku zgodę na przeniesienie do niego rzeczonego budynku. Jednocześnie nastąpiło formalne przeniesienie prawa własności do tego obiektu z PKP na Miasto-Gminę Tomaszów Maz. za symboliczną kwotę 700 zł. Z kolei władze miasta przekazały zabytkową poczekalnię w użyczenie tomaszowskiemu skansenowi.

Należy podkreślić, że jest to szczególnie cenny nabytek dla tej placówki. Wiąże się on bowiem ściśle z historią Nadpilicza, a także z przestrzenią kulturową wytworzoną w przeszłości przez rzekę Pilicę i jej dopływy. Obiekt, skonstruowany metodą „modułową”, reprezentuje niezwykle urokliwą „architekturę uzdrowiskową”, odznaczającą się wieloma wręcz koronkowymi zdobieniami z drewna. Koresponduje ona znakomicie z licznymi kurortami i letniskami, funkcjonującymi w końcu XIX i na początku XX wieku nad Pilicą i jej dopływami. Właśnie w tym stylu zostały zbudowane dwa drewniane obiekty już wcześniej przeniesione do skansenu i tutaj odbudowane (carska toaleta ze Spały i weranda z kolonii Wąwał).

Na dodatek historia tej poczekalni wiąże się z osobą znakomitego polskiego pisarza-noblisty Władysława St. Reymonta. W latach młodzieńczych na stacyjce „Wolbórka” spędzał on wiele czasu. Jego rodzice byli wtedy właścicielami położonego nieopodal młyna wodnego na rzece Wolbórce. To tutaj Wł. Reymont pisał swoje pierwsze utwory literackie. Zapewne dlatego do znajdującej się nieopodal stareńkiej poczekalni kolejowej przylgnęła później nazwa „stacyjki Reymonta”.

Przywracaniem jej do życia po przeprowadzce z Czarnocina do Tomaszowa zajął się miejscowy Zakład Remontowo-Budowlany „Magbud”, wyspecjalizowany w budowie drewnianych domów. Został on wyłoniony w przetargu ogłoszonym przez Urząd Miasta. Na odbudowę tego obiektu wraz z rekonstrukcją brakujących i zniszczonych detali, a także na adaptację drewnianego zabytku do nowych funkcji zarezerwowano w tegorocznym budżecie miasta kwotę nieco ponad 200 tys. zł. W myśl podpisanej z wykonawcą umowy prace te mają zostać zakończone do końca tego roku.

Na „wędrującą” poczekalnię już czeka zbudowany w skansenie fundament wraz z doprowadzonymi do niego łączami wodno-kanalizacyjnymi i energetycznymi. Jednocześnie trwają żmudne prace przy pieczołowitym konserwowaniem i rekonstruowaniem poszczególnych elementów budowli. W tych zabiegach niezmiernie pomocne okazują się archiwalne fotografie, dostarczane skansenowi przez mieszkańców Będkowa. Wykazują oni żywe zainteresowanie dalszymi losami „swojej” poczekalni.

Szczególnie cennym źródłem do przywracania jej pierwotnego kształtu jest autentyczna fotografia tego obiektu sprzed ok. 100 lat, udostępniona w tych dniach przez proboszcza parafii p.w. Narodzenia NMP w Będkowie – ks. Władysława Prycę za pośrednictwem Ireneusza Makowskiego, pracownika PKP - Cargo S.A. Cennych wskazówek do rekonstrukcji dostarczają także zdjęcia tej poczekalni z okresu II wojny światowej, przekazane skansenowi przez emerytowanego kolejarza z Będkowa - Ireneusza Staniaszka, a także artykuły zamieszczane w kolejnych numerach miesięcznika „Świat kolei”.

Dodajmy, że w odbudowanej dawnej poczekalni kolejowej z Czarnocina kierownictwo skansenu planuje wyeksponowanie dokumentów i pamiątek związanych z bogatymi tradycjami kuracyjnymi Pilicy i Nadpilicza. Ponadto obiekt będzie pełnił funkcje socjalno-administracyjne. Ten oryginalny zabytek uzyska również adekwatną oprawę w postaci fragmentu autentycznego toru, wagonu typu „lora” z 1904 roku i innych urządzeń kolejowych „z myszką”. Przy odbudowanej poczekalni powstanie już na przyszły sezon ogródek letni w stylu retro.

źródło: www.skansenpilicy.pl

Reklama
Reklama

Stacyjka w okresie II wojny światowej

Stacyjka w okresie II wojny światowej

Wygląd poczekalni przed rozbiórką - listopad 2006

Wygląd poczekalni przed rozbiórką - listopad 2006

Rozbiórka poczekalni - listopad 2006

Rozbiórka poczekalni - listopad 2006

Przewożenie elementów na teren Skansenu - listopad 2006

Przewożenie elementów na teren Skansenu - listopad 2006

Budowa fundamentów pod poczekalnię - sierpień 2007

Budowa fundamentów pod poczekalnię - sierpień 2007

Konserwacja elementów poczekalni - sierpień 2007

Konserwacja elementów poczekalni - sierpień 2007

Konserwacja elementów poczekalni - sierpień 2007

Konserwacja elementów poczekalni - sierpień 2007

Odbudowa poczekalni w Skansenie - wrzesień 2007

Odbudowa poczekalni w Skansenie - wrzesień 2007

Odbudowa poczekalni w Skansenie - wrzesień 2007

Odbudowa poczekalni w Skansenie - wrzesień 2007


Podziel się
Oceń

Napisz komentarz

Komentarze

nick 29.09.2007 11:15
pogratulowac :]

Reklama

Opinie

Reklama

Rekordowa liczba pasażerów PKP Intercity w pierwszym półroczu

PKP Intercity w pierwszym półroczu przewiozły 40,4 mln pasażerów; to najlepszy wynik w historii spółki - poinformował w środę minister infrastruktury Dariusz Klimczak. Zgodnie z szacunkami przewoźnika w lipcu przewiezionych zostanie 8,7 mln pasażerów, co będzie miesięcznym rekordem.Data dodania artykułu: 30.07.2025 13:15
Rekordowa liczba pasażerów PKP Intercity w pierwszym półroczu

Prezes PiS: 11 października odbędzie się manifestacja przeciwko nielegalnej migracji; wzywam do udziału

Prezes PiS Jarosław Kaczyński poinformował we wtorek, że 11 października odbędzie się manifestacja przeciwko nielegalnej migracji. Wezwał też „wszystkie siły patriotyczne” do wzięcia w niej udziału.Data dodania artykułu: 29.07.2025 16:19
Prezes PiS: 11 października odbędzie się manifestacja przeciwko nielegalnej migracji; wzywam do udziału

Premier: mamy 32 osoby zatrzymane i podejrzane o współpracę z rosyjskimi służbami

W tej chwili mamy 32 osoby zatrzymane i podejrzane o współpracę z rosyjskimi służbami, które zlecały akty dywersji albo pobicie - poinformował we wtorek premier Donald Tusk. Dodał, że wśród nich są Rosjanie, Ukraińcy, Białorusini, jest też Polak i Kolumbijczyk.Data dodania artykułu: 29.07.2025 16:16
Premier: mamy 32 osoby zatrzymane i podejrzane o współpracę z rosyjskimi służbami

UOKiK postawił spółkom Allegro, DHL, DPD i InPost zarzuty stosowania tzw. greenwashingu

UOKiK postawił zarzuty spółkom Allegro, DHL, DPD i InPost; zarzuca im stosowanie „pseudoekologicznego marketingu”, który wprowadza konsumentów w błąd - poinformował we wtorek Urząd. Allegro, DHL i InPost deklarują współpracę z urzędem.Data dodania artykułu: 29.07.2025 16:13
UOKiK postawił spółkom Allegro, DHL, DPD i InPost zarzuty stosowania tzw. greenwashingu

NIK: w latach 2021-2024 system sprawdzania i oceniania matur nie funkcjonował w pełni skutecznie

W latach 2021-2024 system sprawdzania i oceniania egzaminów maturalnych oraz weryfikacji wyników nie funkcjonował w pełni skutecznie, w konsekwencji oceny nie zawsze były obiektywne i sprawiedliwe - poinformowała we wtorek dyrektor delegatury NIK w Poznaniu Karolina Wirszyc-Sitkowska.Data dodania artykułu: 29.07.2025 16:08
NIK: w latach 2021-2024 system sprawdzania i oceniania matur nie funkcjonował w pełni skutecznie

Tusk: Polska może stracić ok. 8 mld zł na amerykańskich cłach na europejskie towary

Amerykańskie cła na europejskie produkty stały się faktem; według wstępnej oceny Polska może stracić ok. 8 mld zł (groziło 15) - poinformował we wtorek premier Donald Tusk. Lepsza trudna umowa handlowa niż bezsensowna wojna celna między sojusznikami - dodał.Data dodania artykułu: 29.07.2025 16:06
Tusk: Polska może stracić ok. 8 mld zł na amerykańskich cłach na europejskie towary

84 lata temu o. Kolbe zgłosił się w Auschwitz na śmierć za współwięźnia

29 lipca 1941 roku podczas apelu w niemieckim obozie Auschwitz franciszkanin Maksymilian Kolbe zgodził się dobrowolnie oddać życie za współwięźnia Franciszka Gajowniczka, jednego z dziesięciu skazanych na śmierć głodową w odwecie za ucieczkę Polaka.Data dodania artykułu: 29.07.2025 15:59
84 lata temu o. Kolbe zgłosił się w Auschwitz na śmierć za współwięźnia

Raport: w I półroczu mniej klientów w galeriach i centrach handlowych

W I połowie roku liczba klientów centrów i galerii handlowych zmniejszyła się o blisko 7 proc. rok do roku, a ogólna liczba wizyt w tych placówkach spadła o blisko 15 proc. - wynika z raportu Proxi.cloud i Grupy Blix. Największy spadek odnotowano w woj. świętokrzyskim - odpowiednio o 11 i 27 proc.Data dodania artykułu: 28.07.2025 11:09
Raport: w I półroczu mniej klientów w galeriach i centrach handlowych
Reklama

Polecane

Blisko co trzeci Polak regularnie odkłada pieniądze m.in. na tzw. czarną godzinęKolejny koncert na Przystani przed namiSpowodował wypadek. Z czteroletnim synem ukrył się w pustostanieSierpniowy repertuar kin Helios„Letnie spotkania informacyjne o KSeF. Bądź na bieżąco.”Kościół przy Placu Kościuszki będzie stopniowo rewitalizowanyPrzyjechali tu, by kraśćPierwszy krok do prawdziwej rewitalizacji Zalewu zrobionyRodzice, działajcie szybciej niż gokartChcą pomagać i ratować.Komunikat o przerwach w dostawie prądu„Tkanie na kolanie” – rękodzieło, które łączy pokolenia w Tomaszowie Mazowieckim
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama

Napisz do nas

Zachęcamy do kontaktu z nami za pomocą formularza. Możecie dołączyć zdjęcia i inne załączniki. Podajcie swojego maila ułatwi to nam kontakt z Wami
Reklama
Reklama
Reklama