Czy Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej chce pozbawić możliwości dialogu na forum Rady Dialogu Społecznego pracodawców i gdzie w tym wszystkim sektor MŚP?

Robert Składowski Prezes Ogólnopolskiej Federacji Przedsiębiorców i Pracodawców Przedsiebiorcy.pl zwrócił się do Premiera Donalda Tuska z troską i poczuciem odpowiedzialności za przyszłość polskiej gospodarki w kontekście planowanych zmian w ustawie o Radzie Dialogu Społecznego.

Ponadto Prezes Robert Składowski w piśmie do Pana Macieja Wituckiego Prezydenta Konfederacji Lewiatan zwrócił się w kontekście prowadzenia lobbingu na rzecz zmian w ustawie o Radzie Dialogu Społecznego, które budzą poważne wątpliwości co do ich wpływu na równowagę w reprezentacji interesów różnych grup przedsiębiorców w Polsce. W piśmie Prezes Składowski wskazał, że zgodnie z obecnymi propozycjami, w których wyraźnie dostrzegalna jest presja na uzależnienie reprezentatywności od wysokości składek członkowskich, a co za tym idzie wielkości firm, pojawia się pytanie: czy wielkość składek naprawdę powinna decydować o tym, kto ma prawo do udziału w dialogu społecznym?

Z kolei w piśmie do Pani Agnieszki Dziemianowicz-Bąk – Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Prezes Robert Składowski wskazał, że Rada Dialogu Społecznego powinna być przestrzenią równoprawnego dialogu pomiędzy wszystkimi stronami życia społeczno-gospodarczego – pracownikami, pracodawcami oraz rządem. Jednak obecne propozycje zmian mogą sugerować, że forsowane są rozwiązania, które w większym stopniu mogą faworyzować wybrane grupy interesu, szczególnie reprezentujące kapitał zagraniczny i duże korporacje, co stawia w trudnym położeniu małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) – kluczowy sektor polskiej gospodarki. W związku z tym nasuwają się pytania, na które chciałby Prezes Składowski uzyskać jasną odpowiedź:

1. Kto lobbuje proponowane zmiany? Jakie organizacje lub środowiska stoją za ich forsowaniem?
2. W czyim interesie są one wprowadzane? Czy analizowano ich potencjalny wpływ na polskie firmy, szczególnie te mniejsze, które już dziś borykają się z wieloma wyzwaniami gospodarczymi?
3. Dlaczego uwzględnia się głosy dużych korporacji, a pomija się interesy małych 
   i średnich przedsiębiorstw oraz ich reprezentacji?

Zmiany powinny być proponowane przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w odwrotnym kierunku niż ograniczanie możliwości organizacjom pracodawców prowadzenia dialogu społecznego z przedstawicielami rządu czy związkami zawodowymi.

Zwracam uwagę na dane Głównego Urzędu Statystycznego, gdzie wskazano, że w 2022 r. 353 aktywne organizacje pracodawców zrzeszały 21,6 tys. członków. Natomiast do 11 656 związków zawodowych należało łącznie 1,4 mln osób.

W tej sytuacji pytanie raczej powinno brzmieć, w jaki sposób Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej może przyczynić się do zwiększenia świadomości społecznej na temat znaczenia dialogu społecznego w Polsce?

Natomiast wprowadzenie proponowanych zmian przyczyni się do poważnego kryzysu zaufania pracodawców do rządu, tym bardziej że wg GUS „najczęściej wskazywanym problemem przez oba typy organizacji były trudności wynikające z przepisów i procedur prawnych (47,0% – organizacje pracodawców; 34,8% – związki zawodowe). Organizacje pracodawców często identyfikowały problemy w kontaktach z administracją publiczną (33,2%)”^[2].

Z kolei trudno przyjąć, że nieliczni koncesjonowani przez ministerstwo przedstawiciele pracodawców przy całym nawet zaangażowaniu odpowiedzą na ważkie wyzwania naszego kraju, chociażby w tematach:

• Przyszłość rynku pracy: Adaptacja do zmian technologicznych, kształcenie ustawiczne, elastyczne formy zatrudnienia.
• System zabezpieczenia społecznego: Reforma emerytalna, ochrona zdrowia, świadczenia rodzinne.
• Zrównoważony rozwój: Gospodarka niskoemisyjna, zielona transformacja, zrównoważona konsumpcja.
• Równość i różnorodność: Zwalczanie dyskryminacji, równość płac, integracja osób z niepełnosprawnościami.
• Zapewnienie bezpieczeństwa i swobody działalności gospodarczej: Jeden z punktów polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej^[3].

W celu przybliżenia roli Rady Dialogu Społecznego w Polsce, Centrum Legislacji Federacji Przedsiebiorcy.pl dokonało analizy kluczowych funkcji według ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego:

• Forum trójstronnego dialogu: Rada stanowi najważniejsze miejsce spotkań przedstawicieli pracowników, pracodawców i rządu, umożliwiając bezpośrednią wymianę poglądów i wypracowywanie wspólnych stanowisk.
• Zapewnienie warunków rozwoju: Działania Rady mają na celu stworzenie przynajmniej w teorii, stabilnego środowiska gospodarczego, które sprzyja zarówno rozwojowi przedsiębiorstw, jak i poprawie sytuacji pracowników.
• Zwiększenie konkurencyjności gospodarki: Rada uczestniczy w tworzeniu takich regulacji prawnych, które zwiększają konkurencyjność polskich firm na rynku międzynarodowym.
• Spójność społeczna: Poprzez dialog i wypracowywanie kompromisów, Rada przyczynia się do budowania zgody społecznej i zmniejszania napięć między różnymi grupami interesów.
• Partycypacja i solidarność: Rada realizuje zasadę, przynajmniej w teorii, że wszystkie zainteresowane strony powinny mieć swój udział w kształtowaniu polityk społecznych i gospodarczych.
• Poprawa jakości polityk: Rada angażuje się w tworzenie i wdrażanie polityk, które są lepiej dostosowane do potrzeb zarówno pracowników, jak i pracodawców.
• Budowanie społecznego porozumienia: Rada prowadzi otwarty dialog, co przyczyniać się ma do wzajemnego zrozumienia i wypracowywania wspólnych stanowisk.
• Wsparcie dialogu na poziomie lokalnym: Rada promuje dialog społeczny również na poziomie samorządów, co pozwala na rozwiązywanie problemów na poziomie lokalnym.

W skład Rady Dialogu Społecznego oprócz przedstawicieli rządu wchodzą:

Obecnie w skali kraju 3 organizacje związkowe uzyskały orzeczenia o reprezentatywności i zgłosiły swój udział do prac Rady. Są to: 1) Forum Związków Zawodowych, 2) Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”, 3) Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych.

Strona pracodawców jest reprezentowana przez przedstawicieli 7 organizacji pracodawców, które uzyskały orzeczenia o reprezentatywności i zgłosiły swój udział do prac Rady. Są to:
1) Konfederacja Lewiatan, 2) Federacja Przedsiębiorców Polskich, 3) Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej, 4) Polskie Towarzystwo Gospodarcze, 5) Związek Pracodawców Business Centre Club, 6) Związek Przedsiębiorców i Pracodawców, 7) Związek Rzemiosła Polskiego.

Co zaproponowało Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, że wśród pracodawców nastąpiło poruszenie?

Kryteria reprezentatywności:

• Projektowana regulacja: zmierza do przyjęcia zasady, że zarówno strona pracowników i pracodawców jest reprezentowana w Radzie przez odpowiednio 3 najliczniejsze reprezentatywne organizacje związkowe oraz 3 najliczniejsze reprezentatywne organizacje pracodawców.
• Organizacje pracodawców: Wprowadzenie nowych kryteriów, takich jak minimalny przychód ze składek członkowskich, ma na celu ograniczenie „tworzenia sztucznych organizacji” i zapewnienie, że w Radzie zasiadają organizacje o faktycznym wpływie.
• Zakaz podwójnego członkostwa: Zastosowanie tej samej zasady zarówno dla związków zawodowych, jak i organizacji pracodawców ma na celu zwiększenie przejrzystości i uczciwości procesu wyborczego.
• Ułatwienie konsolidacji: Zachęcanie do tworzenia federacji i konfederacji ma na celu zwiększenie siły przebicia organizacji reprezentujących pracowników i pracodawców.
• Standaryzacja procedury stwierdzania reprezentatywności: Wprowadzenie szczegółowych przepisów dotyczących wniosków, badań biegłych i orzeczeń sądowych ma na celu usprawnienie i ujednolicenie tego procesu.
• Ustalenie składu RDS na okres 4 lat: Ta zmiana ma zapewnić większą stabilność składu Rady i umożliwić długofalowe planowanie działań.

[1] https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy-o-radzie-dialogu-spolecznego-i-innych-instytucjach-dialogu-spolecznego

[2] GUS, Partnerzy dialogu społecznego – organizacje pracodawców i związki zawodowe w 2022 r., 04.09.2023 r.

[3] https://kancelariarzecznika.pl/serwis-informacyjny/zapewnienie-bezpieczenstwa-i-swobody-dzialalnosci-gospodarczej-jako-jeden-z-punktow-polskiej-prezydencji-w-radzie-unii-europejskiej.html