dr Marek Woch
Zrozumienie głównego problemu:
Złożoność związana z zabezpieczeniem roszczeń wymaganych od posiadaczy odpadów na mocy polskiego prawa ochrony środowiska koncentruje się zwłaszcza na czasie trwania i charakterze gwarancji finansowych (gwarancje bankowe, gwarancje ubezpieczeniowe lub polisy ubezpieczeniowe). Gwarancje muszą zostać przedstawione w celu pokrycia potencjalnych szkód środowiskowych spowodowanych niewłaściwym gospodarowaniem odpadami.
Niestety oprócz gwarancji bankowych, ubezpieczeniowych czy polis ustawodawca wskazał, że zabezpieczenie roszczeń może mieć formę depozytu. Z kolei przedsiębiorcy wskazują na rozbieżności w rozstrzygnięciach Urzędów Marszałkowskich w zakresie akceptowania polis ubezpieczeniowych jako formy zabezpieczenia roszczeń. Zdaniem przedsiębiorców forma ta jest najkorzystniejsza dla prowadzenia działalności, gdyż, w przeciwieństwie do depozytu lub gwarancji bankowej czy ubezpieczeniowej nie wiąże się z koniecznością zamrożenia setek tysięcy złotych, które mogłyby służyć rozwojowi firm.
Przedsiębiorcy wskazują, że problematyczny jest zapis: „zabezpieczenie roszczeń może mieć formę depozytu, gwarancji bankowej, gwarancji ubezpieczeniowej lub polisy ubezpieczeniowej”, czyli de facto, urzędy mogą uznaniowo decydować, że depozyty są najlepszą formą.
Kluczowe punkty i interpretacje
Czas trwania gwarancji:
W ustawie występuje pozorna niejednoznaczność dotyczącą konkretnego czasu trwania gwarancji. Chociaż prawo nakazuje utrzymywanie zabezpieczenia do czasu wydania ostatecznej decyzji o jego zwrocie, nie określa jednoznacznie maksymalnego czasu trwania samej gwarancji. Interpretacja przepisów powinna polegać na tym, że o ile posiadacz odpadów utrzymuje wymagany poziom zabezpieczenia, konkretny gwarant lub ubezpieczyciel może się zmieniać w tym okresie.
Elastyczność w wyborze gwaranta:
Prawo wbrew urzędom przyznaje posiadaczowi odpadów znaczną elastyczność w wyborze podmiotu udzielającego gwarancji. Organ wydający zezwolenie określa jedynie formę i wysokość zabezpieczenia, a nie konkretnego gwaranta lub ubezpieczyciela. Ta elastyczność pozwala posiadaczom odpadów na poszukiwanie najlepszych warunków.
Cel gwarancji:
Głównym celem gwarancji jest zapewnienie dostępności wystarczających środków finansowych na pokrycie potencjalnych szkód środowiskowych spowodowanych przez działalność posiadacza odpadów. Dotyczy to kosztów związanych z rekultywacją zanieczyszczonych terenów oraz kompensacją szkód wyrządzonych środowisku.
Ocena ogólna
Biorąc pod uwagę przepisy prawa, nie można przyjąć, iż ustawa określa jakiś konkretny okres, na jaki ma być udzielone zabezpieczenie roszczeń przez gwaranta lub ubezpieczyciela w formie gwarancji bankowej, gwarancji ubezpieczeniowej lub polisy ubezpieczeniowej, a wskazuje jedynie, iż posiadacz odpadów jest obowiązany utrzymywać ustanowione zabezpieczenie roszczeń przez okres obowiązywania zezwolenia na zbieranie odpadów lub zezwolenia na przetwarzanie odpadów i po zakończeniu obowiązywania tych zezwoleń, do czasu uzyskania ostatecznej decyzji o zwrocie zabezpieczenia roszczeń.
Z kolei żądanie od przedsiębiorców „zamrożenia” setek tysięcy złotych jako depozytów na pokrycie potencjalnych szkód środowiskowych jest chodzeniem na skróty przez urzędy.
Stanowisko Ministerstwa Klimatu i Środowiska
Pojęcie utrzymywania ustanowionego zabezpieczenia roszczeń oraz ustanowienia zabezpieczenia roszczeń na określony okres nie są tożsame. Przykładowo, posiadacz odpadów co roku może zmieniać ubezpieczyciela czy gwaranta, pod warunkiem, że ubezpieczenie czy gwarancja będą udzielane na okres roku przez każdego ubezpieczyciela czy gwaranta z zachowaniem ciągłości zabezpieczenia roszczeń.
Reasumując, zdaniem ministerstwa należy przyjąć, że z ustawy nie wynika, aby gwarancja oraz polisa ubezpieczeniowa musiały być udzielone na cały okres obowiązywania zezwolenia na zbieranie/przetwarzanie odpadów i po zakończeniu obowiązywania tych zezwoleń, do czasu uzyskania ostatecznej decyzji o zwrocie zabezpieczenia roszczeń.
Z przepisów wynika jedynie, że posiadacz odpadów ma obowiązek zapewnienia, że w okresie tym będzie utrzymywane ustanowione zabezpieczenie roszczeń, co może nastąpić również poprzez odnawianie gwarancji lub umów ubezpieczenia z zachowaniem ich ciągłości przez ten okres przez jednego lub wielu ubezpieczycieli lub gwarantów. Natomiast obowiązek utrzymywania zabezpieczenia roszczeń przez posiadacza odpadów kończy się w dniu uzyskania ostatecznej decyzji o zwrocie zabezpieczenia roszczeń.
Napisz komentarz
Komentarze