Jak dbać o kręgosłup - w zdrowiu i chorobie

Skarżą się na nie ludzie w wieku średnim i starszym, a ostatnio także wielu młodocianych pacjentów. W większości przypadków powodem bólów krzyża są określone patologiczne zmiany kręgosłupa, jak: schorzenia krążków międzykręgowych, korzeni nerwowych, procesy zwyrodnieniowe, reumatyczne, zapalne, nowotworowe, wady wrodzone kręgów, skoliozy itp.

Reklama

Bóle krzyża (lumbalgia) pojawiają się także u zdrowych ludzi, którzy mają anatomicznie normalnie ukształtowany kręgosłup, a wykonują pracę w warunkach przekraczających fizjologiczną wytrzymałość kręgosłupa. Wówczas w zdrowym kręgosłupie pojawiają się patologiczne objawy, powstałe z przeciążenia.

Do czynników ryzyka lumbalgii należą:

- wysoki wzrost

- otyłość

- wiek 40-59 lat

- niewydolność mięśni brzucha i lędźwiowych

- zaburzenia statyczne (skolioza, hiperlordoza, nierówność długości kończyn dolnych)

- wady rozwojowe i zaburzenia wzrostu kręgosłupa

- ciąża, w 56% ciąż występuje rwa kulszowa - hormon ciałka żółtego produkuje relaksynę, która przyczynia się do powstawania przepukliny

- urazowość (w 41% przypadków nie udaje się ustalić przyczyn lumbalgii). Czynniki ryzyka związane ze sposobem życia: - palenie tytoniu, powodujące kaszel - wymuszona pozycja, np. przy prowadzeniu samochodu - nadmierna aktywność sportowa.

Pewne rodzaje sportów, np. football amerykański, hokej, jogging, golf, żeglarstwo, kręgle, baseball - są przyczyną częstego występowania low-back pain.

Czynniki związane z aktywnością zawodową:

- ciężka fizyczna praca

- długotrwała wymuszona postawa

- powtarzalny wysiłek podnoszenia ciężarów

- często powtarzane ruchy zginania lub rotacji.

Nie należy zapominać również o czynnikach psychologicznych, takich jak: zaburzenia osobowości (histeria, hipochondria i depresja). Bywają one często zapominaną przyczyną bólów krzyża. Lekarze bardzo często spotykają się z tym problemem. Prawie co trzeci pacjent, odwiedzający gabinet, skarży się na bóle krzyża. Niepokojący jest fakt, że częstotliwość ich występowania zwiększa się

Bóle te wymagają wnikliwej diagnostyki różnicowej ze strony lekarza. Znalezienie i wyeliminowanie ich przyczyny gwarantuje sukces w leczeniu. Częstą przyczyną dolegliwości dolnego odcinka kręgosłupa są przeciążenia statyczne. Powstają one podczas czynności angażują- cych w jednakowym stopniu mięśnie agonistyczne i antagonistyczne.

Wynikiem tych czynności jest zmęczenie mięśni, ponieważ praca statyczna jest niekorzystna z punktu widzenia biomechanicznego i fizjologicznego (brak fazy rozkurczania, mocny skurcz, zakwaszanie mięśni, na skutek gromadzenia kwaśnych produktów glikogenolizy).

W odcinku lędźwiowym kręgosłupa i miednicy istnieje dynamiczne, równoważące się współdziałanie między mięśniami brzucha i pośladkowymi, a mię- śniami prostownikami grzbietu i zginaczami. W przypadku bólów krzyża wywołanych przeciążeniami dynamicznymi stwierdza się zwykle znaczne osłabienie mięśni brzucha i pośladkowych, a równolegle do tego wzmożone napięcie i skrócenie mięśni prostowników grzbietu oraz zginaczy biodra. Jednocześnie należy zaznaczyć, że zaburzenia statyki kręgosłupa, wywołujące ból, mogą być także spowodowane jeszcze innymi czynnikami, takimi jak:

- asymetryczna budowa ciała, asymetria budowy kończyn

- nieergonomiczne stanowiska pracy i w związku z tym wymuszona, niefizjologiczna pozycja w trakcie jej wykonywania

- nieprawidłowość budowy anatomicznej kręgosłupa